EDITORYAL - Rescue operations sa libud-suroy

Kada tuig nalang ilabi na matag magsingabot ang kapaskohan lahos na sa pagsaulog sa Sinulog, naa kanunay ang mga balita mahitungod sa mga libud-suroy nga miyembro sa mga Indigenous People dinhi sa Sugbu.

Sila mao kining makita diha sa kadalanan nga magsige og pakilimos ug manakay sa mga sakyanan aron manaygon. Hinuon dili tanang IPs ang naghimo niini, apan kasagaran mga miyembro sa Badjao community.

Ang uban aning mga Badjao nga magpakilimos, magdala-dala pa gyud sa ilang mga masuso hangtud sa udtong tutok.

Way nakahibalo kung nasayod ba kaha kining mga hamtong  nga pwedeng magkasakit ang ilang mga bata sa naglagiting nga kainit sa adlaw.

Apan ang mga otoridad nasayod niini mao nga gihingusgan karon ang mga operasyon paghipos kanila. Ang tawag sa ilang gihimo “rescue operation.”

Makapalibog sa uban nga wala masayod sa rason o hinungdan nganong gitawag kini og ingon niini.

Kini tungod kay ang nahibaw-an sa kadaghanan ang rescue operation himuon lamang aron luwason kadtong mga nabiktima sa mga katalagman sama sa bagyo, baha, linog ug kanang mga biktima sa kidnapping, trafficking,  ug mga naipit sa giyera.

Ang pangutana, kani bang mga nagpakilimos nabiktima aning maong mga sirkumsiyang gihisgotan? Nganong gitawag man kining rescue operation?

Samtang tuod dili sila biktima bisan asa ana nga sirkumstansiya, nabiktima sila sa gipaspason sa kalamboan sa ilang palibot.

Ang uban kanila wala gani birth certificates, walay mga grado,  dili rehistradong botante bisan asang dapit sa nasud, walay mga benepisyong nadawat gikan sa gobiyerno sama sa natagamtaman sa uban.

Ang ilaha lang mao ang ilang kultura ug tradisyon. Dili tuod sila sama ka-diyosnon sama sa ubang mga lumad, apan ang nagbugkos kanila isip usa ka komunidad mao lang gyud ang ilang pagsalig sa usa’g-usa isip usa ka tribu.

Nabiyaan sila sa ubang mga Pilipno mao nga lisud para kanila ang mga oportunidad nga nakuha sa ubang mga lumad o tribu sa Pilipinas nga dunay mga edukasyon.