Tag-iya sa iro nga nakapaak mamahimong makiha

Gumikan sa pagsaka sa kaso sa rabbies, usa ka balaod ang gipasar sa Kongreso nga mao ang Republic Act 9482 kon “Anti-Rabbies Act of 2007”. Kining maong balaod naglatid sa mga responsibilidad sa mga tag-iya sa mananap sama sa iro ilabi na kun kini makapaak. Ang maong balaod nagdili usab sa pag-ihaw ug pagpatay sa iro. Apan unsa bay tulubagon sa pet owner o tag-iya sa iro kun kini makapaak? Kini nga pangutana ang atong tubagon karon.

* * *

Dear Atty. Divine,

Kanunay gyud ko nga nagsunod sa imong column hinungdan nga naaghat ko sa pagpadala kanimo og email labot sa akong problema. Ang akong apo napaakan sa iro sa among silingan, dako kaayo ang paak sa iyang paa hinungdan nga akong gidala sa doctor ug gipabakunahan kay nahadlok ko sa rabbies. Dako-dako mi og gasto attorney sa pagpabakuna sa akong apo apan sa dihang ako nang gipaninglan ang tag-iya sa iro sa pag refund sa maong gasto di man siya mobayad kay kono sala sa akong apo kay iyang gisungog ang iro. Kanang ilang iro atty. ila man na nga gihuktan apan ambot niadtong higayuna kun nganong nakabuhi ug naatul nga nagduwa ang akong apo duol sa ilang balay mao nga siya napaakan. Ang akong pangutana atty. kun makapugos ba ko sa pagpabayad sa tag-iya sa iro sa gasto sa tambal sa akong apo? Kun pananglitan di gyud siya mobayad unsa may akong angay nga buhaton? Hinaut nga imong matubag ang akong problema. Daghang Salamat. — Susan

* * *

Dear Susan,

Ubos sa atong balaod, sa Republic Act. 9482 kon Anti-Rabbies Act of 2007, obligado ang tag-iya sa maong iro sa pagbayad sa tanang medical expenses sa imong apo. Kana maoy nalatid sa Section 5 (f) sa maong balaod nga nagkanayon nga ang tanang pet owner kinahanglan nga motabang sa biktima ug maoy mobayad sa mga medical expenses niini ug uban pang incidental expenses may kalabutan sa iyang samad nga naangkon. Kun ang tag-iya sa iro magdumili gani nimo sa pagbayad sa maong gastuhan mamahimo nimo siyang pasakaan og kaso tungod sa kalapasan sa maong balaod. Kanang iyang katarungan nga gisungog sa imong apo ang iyang iro dili na lig-on nga depensa tungod kay basi sa atong balaod kinahanglan nga dili pasagdan sa tag-iya nga magsuroy suroy ang iyang iro sa kadalanan ug kinahanglan sab nga iya gyud nga iparehistro ug pabakunahan ang iyang iro batok sa rabbies aron di kini peligro kun makapaak. Ang maayo nimong buhaton karon mao ang pagdangop sa inyong barangay kapitan aron mapatawag ang tag-iya sa iro og mahusay mo ug kun di gyud madala og sabot mas maayo nga imo na lang gyud siyang pasakaan og kaso. — Atty. Divine

Ang Department of Health kon DOH gimanduan sab sa maong balaod nga kinahanglan magtinir gyud og igong supply sa vaccine alang sa rabbies aron dunay ikadapat kun adunay mapaakan og mananap nga adunay rabbies. Busa kun ugaling mapaakan mo og mananap nga adunay rabbies unya wa moy kwarta nga magamit sa pagpalit og tambal mas maayo nga modangop mo sa DOH aron kamo mabakunahan batok sa rabbies kay ang rabbies delikado ug makamatay sa pasyente kun kini mapasagdan. Kun aduna moy pangutana, ipadala lang sa Legal Corner sa Banat News or email sa [email protected]