Obligadong motabang

Alas sayis sa hapon. Naglingkod si Rel Becalas sa amihang-silangan nga eskina sa dakong lawak sa Green Meadow Restaurant. Pinakadakong lawak ni sa maong restawran. Gireserba ni niya kay daghan siyang giimbitar sa hikay sa bunyag ni Ritche iyang ikaduhang apo.

Usa ka gatos ka tawo ang kapasidad sa maong lawak. Eat-all-you can ang gisabot niya sa restawran. Kini mao say instruction sa iyang anak nga si Norelyn ug ni Alex iyang umagad, mga ginikanan ni Ritche. Mga singkwenta na ka tawo ang nanambong ug nagsugod nag pangaon.

Nagsige si Rel og panglantaw sa pultahan. Daghan pa siyang gipaabot. Matag karon ug unya manghupaw siya. Gisublisubli niya ang paglantaw sa pultahan.Subo ug minghoy iyang panagway. Karon man god untang higayona ang giplano niya nga magkapundok silang managsoon ug sa iyang mga pag-umangkon.

Swerte si Rel sa iyang paningkamot nga makolokar iyang mga anak. Kwarenta anyos siyang drayber og dyip depasaheroan.Mao ra ni iyang trabaho nga gibuhi niyas iyang pamilya kay igo lang siyang nakahuman og hayskul. Kugihan sab hinoon nga nakaabag-abag niya si Marivel nga iyang kapikas. Beautician si Marivel sa Soria’s Beauty Saloon. Puro nakahuman og kurso ilang tulo ka anak. Puro na sab minyo. Mga maayo’g trabaho ilang mga umagad.

Ilang kamaguwangan nga si Richard, physical therapist. Pasado sa board exams. Naminyo ni Cleofe nga usa ka doktora. Wa pa silay anak. Sila ray wa katambong sa salusalo kay tua sila nanarbaho sa Amerika. Wa kauli kay bag-o pang nakalarga. Ikaduhang anak nga si Mary Grace usa ka CPA. Naminyo ni Jover nga usa sab ka CPA. Sa Saudi sila nanarbaho. Tayming ilang pagbakasyon. Semana pa lang sa wa pa ang bunyag. Ilang anak nga si Chanel nahibilin sa mga apohan nga nahimong tig-atiman. Si Norelyn ang kamanghurang anak, usa ka Fine Artist. Pasado sa board exams pagka-Interior Designer. Naminyo ni Alex nga usa ka Architect.

Nagkasabot ang mga anak ni Rel nga paundangon na siya sa pagdrayeb. Hatagan siya’g allowance matag bulan. Gipalitan gani siya’g Monterosport aron dunay service magamit sa lakawlakaw sama sa mag-grocery, manimba o paseyo dala ang mga apo.

Tungod sa kalisod sa kahimtang ni Rel kaniadto, wa gyud niya ikahugoyhugoy o ikalulinghayaw iyang mga manghod. Siya man ang kamaguwangan. Ilang mga ginikanan nga mga factory workers, sayong nangamatay. Ihaya nalang sila’g paningkamot. Nangaminyo na iyang upat ka mga manghod. Si Rina naminyo ni Romeo nga usa ka Mechanical Engineer. Si Wilma nagnegosyo’g surplus uban sa iyang bana nga si Efren. Si Allan taksi drayber ug may kaugalingon nang unit. Nakaasawa ni Tina nga may karenderya. Si Michael tricycle driver. Nakaasawa ni Edna nga sekretarya sa mayor sa ilang lungsod.

Sige silang reklamo ngadtong Rel nga naglisod sila. Siging yangungo nga muhuwam og kuwarta ni Rel. Kay kono abroad na iyang mga anak. Nibalibad si Rel nga wa man siya maggunit sa kuwarta sa iyang mga anak. Di mosabot. Magbagulbol. Mangluod.

Iyang giteks iyang mga imbitasyon sa iyang mga igsoon. Nitubag tanan nga motambong.

Alas otso na sa gabii. Luyo sa kaalegre sa mga bata uban sa mga ginikanan nga suod nga higala sa mga anak ni Rel, naghapdos ang dughan ni Rel. Ug nihapdos sab iyang tiyan kay gigutom na siya. Makigdungan unta siya’g kaon sa iyang mga igsoon ug mga pag-umangkon.

Way usang nitunga. Nanglugmaw iyang luha nga nipunit og basiyong plato sa lamesa.

“Kaon na la’g una. Maghuwat gihapon ka nila hangtud alas nuybe?’ ni Marivel nga niduol sa kapikas. Nakasabot sa gibati sa naulahi.

“Dautan ba diay kong pagkaigsoon?” ni Rel nga nagtibi.

“Dili. Sila ang dautan!” tubag ni Marivel.

“Mao ba? Ngano man?” ni Rel nga nagtrapo og tissue paper sa pinggan.

“Kinaraan gihapon nga pangutok ilang gihambin. Sa ilang pangisip, kay maguwang ka, obligado kang motabang nila. Ang ila, ila ra. Ang imo, ila sab. Mao na ilang mentalidad! Pasagdi na sila!” ni Marivel nga nagbira sa kamot sa bana ngadto sa nahimutangan sa mga pagkaon.

“Mangimbitar nalang ta sa atong mga ig-agaw. Sayang ang pagkaon” ni Rel. Namahid sa iyang luha.

“Maayo pa” ni Marivel dayong pagawas sa iyang selpon gikan sa shoulder bar. (Kataposan)