Inutil batok sa hangin
Gipanalipdan ni Regional Director William Cuñado sa Environmental Management Bureau (EMB) ang kalit niyang pagdeklarar nga di na luwas ang kalidad sa hangin sa Sugbo. Tulo ka semana human nipasalig ang iyang buhatan nga way angay’ng kabalak-an kay luwas pang hangin bisan gihabolan og mas baga nga aso ang Sugbo, Kabisay-an ug Mindanao.
Daghang nangutana unsay gihimo sa EMB sa tulo ka semana nga gintang gikan sa pagtino sa kaluwas ngadto sa pag-angkon nga di na luwas ang hangin sa Sugbo. Kun wa sila matug sa pansitan, nganong wa man kapasidaan si Cuñado sa mga Sugbuanon sa padayon nga paggrabe sa polusyon sa kahanginan?
* * *
Sa iyang pagtambong sa Arangkada sa DYAB Abante Pa, Bisaya! gahapon, gipahibawo ni Cuñado nga wa sila mohunong sa pagbantay sa kalidad sa hangin sa Sugbo. Apan nikalit lang pagsulbong ang gidaghanon sa abog nga naglutawlutaw sa kahanginan niadtong Sabado lapas sa luwas nga ang-ang nga gitakda sa Philippine Clean Air Act (Republic Act 8749).
Nipasabot si Cuñado nga ang baga nga aso ug abog nga gituohang hinungaw gikan sa lapad nga sunog sa kalasangan sa Indonesia mahimong mokalit lang pagsulbong ug pagtidlom nga wa nay igong panahon pagpaandam sa publiko. Nangayo og pasaylo si Cuñado sa kapakyas nila paghimo og mas sayong pakiglambigit sa Department of Health (DOH) ug Philippine Atmosperic, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA).
* * *
Ang batan-ong Environmental Management Specialist sa EMB nga si Karlo Miguel Cuizon nisugyot nga samtang gihasol pang Sugbo sa haze hatagan sila og higayon nga mohatag og inadlaw’ng advisories sumpay sa forecast sa PAGASA. Ning paagiha mahatagan nila sa labing sayo ug tukma nga kasayuran ngadto sa publiko.
Tungod sa kabalakang mahigot si Cuñado, Cuizon ug kaubanan sa pagpanubag sa mga pangutana kun mag-iyahay og tawag ang mga sakop sa media, nga di na hinuon makaatiman sa ubang gimbuhaton, nisugyot kong maghimo sila og press briefing matag gawas sa inadlaw’ng monitoring pagpasabot sa labing bag-ong findings.
* * *
Tungod sa labing uwahing pagkatap sa haze sa Pilipinas ug ubang bahin sa Southeast Asia, giawhag ni Cuñado ang ilang ulohang buhatan nga aporan ang matag lalawigan og online nga Environmental Beta Attenuation Monitor (e-BAM), nga balor og P11 milyones matag usa. Kun matuman, nipasalig siyang masusi na nilang kalidad sa hangin in real time.
Gamay ra hinuong pudyot ang kainutil sa EMB sa mas dakong suliran. Ang kapakyas sa Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) pagpatuman sa 13 ka tuig nang kauyonan batok sa haze ug pagpalihok sa duha ka tuig nang haze monitoring system (HMS): Nga makapasidaan unta sa naglibot nga kanasuran asa padung ang aso; o makapawong dayon sa forest fires; o makapugong gyud sa sunog.
- Latest
