Mga makadaut sa atay (2)

Aron sa pagsuheto sa mga hinungdan ngano nga magkasakit sa atay, busa ania pa ang dugang hinungdan.

* Softdrinks — Ang kahinginom niini makadaut gihapon sa atay gumikan sa asukar o ‘fructose syrup’. Makatambok sa atay nga masakit og (NAFLD) kon Non Alcoholic Fatty Liver. Makapakaging sa atay nga pugoso na sa iyang trabaho.

* Acetaminophen — Mao ni ang madali nato sa botika, kun molabad ang ulo, manakit ang likud ug gisip-on, motumar dayon niini nga usa ka ‘pain reliever’. Matngonan nga dili magpalabi niini kay makadaut usab kini sa atay.

* Trans-fats — Mga fats kini nga hinimo sa tawo ug gisambog sa mga pagkaon nga dali ra nga preparahon. Mabasa ni sa label nga partially hydrogenated ingredients o  transfats.  Bisa’g ibutang pa nga  0 transfat anaa gihapon kini nga makadaut sa atay.

* Sipyat sa pagtusok — Ilabi na sa mga nurses nga kompiyansa sa paggamit sa ginamit na nga dagom. Ang hiringgelya nga gigamit pag-injection sa mga sakit sama sa ‘hepatitis’ o “HIV-aids, makatakod kini pinaagi sa nahibiling kagawon nga dugo, bisa’g usa ra ka higayon, maapektohan dayon nga madaut ang atay.

* Alcohol — Kadaghanan nasayod na sa dautang epekto nga mahatag sa panglawas. Ang sistema sa pangutok, mayabag nga nangapagba ang kaugatan (nerves) sa ulo tungod sa kaisog sa gahum sa alcohol. Kun magpalabi sa ilimnon nga alkoholik, maamong sa kadaut ang atong atay.

Dili unta kini makadaut kun igo lang molad-ok og diyutay, nga pampabaskog sa lawas ug sa kasingkasing. Imintin gayud sa kahimsog ang atay, kay moprodyus kini’g mga sustansya nato.