Unsay klaro nga foreign policy?

Sa atong pagsulat niini, wa pa’y klaro nga official foreign policy ang atong nasud, tali sa Pilipinas ug sa America, nga dugay na nga nahimo natong kaalyado sa natad sa ekonomiya ug patigayon.

Pag-uli ni Presidente Digong Duterte gikan sa malampuson niyang pagduaw sa China, mihatag siya’g katin-awan nga samtang maoy iyang gitinguha ang pag-umol og usa ka “independent foreign policy,” apan wala kini magpasabot nga mobulag na ang atong nasud pagpakig-alayon sa America.

“I cannot do that,” nagkanayon si Duterte, “because it is to the best interest of my countrymen that we maintain that relationship.” Midugang siya pagpamahayag nga dili siya makaputol sa atong diplomatic ties uban sa America, diin daghan na nga Pilipinhon ang nagpuyo na didto. Tingali unya kuno og patyon siya sa maong mga Pinoy.

So, maka-relax na ta. Amigo gihapon nato ang America. Bisan ang China wala motuo nga mobulag na kita sa America, ug ang Japan, nagpakisayod unsa gayud ang opisyal nga baruganan sa Pilipinas bahin sa atong relasyon sa America.

Kun madayon, molarga si Presidente Duterte karong adlawa alang sa tulo ka adlaw niyang pagduaw sa Japan. Gipaabot nga kahatagan niya’g katin-awan si Prime Minister Shinzo Abe mahitungod sa relasyon tali sa Pilipinas ug sa America.

Dala ni Presidente Duterte gikan sa China ang $24 billion nga investment and credit line pledges. Maoy atong panghinaot nga ang maong mga pledges mamunga gayud og bali’g $24 billion worth of projects and services ug ato unta kining matagamtaman sa daling panahon.

***

Gumikan sa kadako sa gasto kun ipaagi sa convention ang pag-usab sa Konstitusyon, nahukman nga ipaagi na lang gayud sa Kongreso, diin ang mga senador ug mga kongresista maoy moumol og mopanday sa bag-ong batakang balaod, diin ang labing dako nilang tahas mao ang pag-shift na ngadto sa federal form of government. 

Adunay pangutana: “Are local leaders ready for federalism?” Kun mag-federal na ta, dili na ba mohari ang subrang pamolitika sa atong mga local officials sama sa atong nasinati karon? Mawagtang na ba unya ang political dynasty, diin ang usa ka lalawigan, dakbayan, lungsod, o barangay dumalaon lang sa usa ka banay?

Magtinarong na ba unya sa ilang trabaho ang mga sakop sa bids and awards committee sa mga LGUs, kay lagi federal na ta? Wala na ba unyay mga under the table deals inigpahigayon sa mga proyekto? Tingali’g ma-localize lang ang corruption!

Anong say mo?