13 ka tinun-an nag-mass hysteria

CEBU, Philippines – Dili momenus 13 ka mga tinun-an sa Obaldo  Iway Memorial National High School sa Barangay Cambanay sa Dakbayan sa Danao ang giingong nag-mass hysteria niadtong Huwebes.

Ang maong mga tinun-an anaa sa Grade 8 ug Grade 9 giingong nanggahi, nahadlok ug nag-hyperventilate o kanang paspas kaayong miginhawa.

Matud ni Dr. Rene Catan ang pangulo sa Provincial Health Office (PHO)  iyang nahinabi ang usa sa mga tinun-an nga gidala sa Cebu Provincial Hospital - Danao ug didto nitug-an ang bata nga aduna silay nakit-an nga itom nga "anino" didto sa ilang tunghaan.

"Nakakita kuno sila og figure nga itom, nga gatindog unya gaabli ang baba unya nakadungog sila naay gisulti nga nganong inyo man na gisunog ang akong balay? Ibalik na siya!" saysay ni Catan.

Si Catan nagkanayon nga kining ilang nakita giingong diha mibutho sa lawak-saringan, pansayan ug sa mismong agianan sa mga bata.

Base sa estorya sa mga tinun-an adunay dakit sa luyo sa usa ka lawak sa maong tunghaan. Aduna usab dakit kaniadto nga giputol aron tukoran sa classroom. Gidala sa tambalanan ang maong mga estudyante nga tanan mga babaye.

Si Catan nagkanayon nga daan nang nakahibawo sa estorya ang mga tinun-an bahin sa dakit sa ilang eskuylahan ug kini hinungdan nga nagtakodtakod ang kahadlok sa mga      tinun-an.

"I think ang mass hysteria nag-start tungod kay naay tipping point sa story. Pananglitan kita dinhi, mao ni estorya unya fearful kaayo ta,  naa lang nisulti nga ‘nakakita ko’  or siguro emotionally naa siya’y problema, ni-project siya ato. And then suddenly everyone tungod atong story nag-exist naman sa grupo, so nibuto silang tanan dayon nanggawas. And so ang projection siguro ato nila at the time nga heightened ilang fear, probably sa ilang mind mao gyud to sila," eksplinasyon ni Catan.

Sa tinuohan sa katiguwangan, ang punoan sa dakit pinuy-anan sa mga ‘dili –ingon nato’ o kanang mga katingalahang nilalang nga wala sa kalibotan sa mga tawo.

Niadtong miaging semana  pipila usab ka mga tinun-an sa Argao ug Ronda ang nag-mass hysteria sa ilang eskwelahan ug nangangkon usab nga aduna silay nakitang ‘dili ingon nato.’

Apan gisalikway kini sa mga batid sa siyensya sama sa mga doktor sa pangisip kay matud pa gitawag kining mass hysteria sama sa giesplikar ni Catan. (/IBM)(BANAT NEWS)