‘Happy kalag kalag’kuno!

Moderno na gyud kaayo ang Pinoy. Di ko ka-imagine nga muabot ang panahon nga ma-happy na ang adlaw sa mga Santos ug mga Minatay. Nganong happy man, nganong kalagkalag man, ug nganong mao may gihatagan og dakung pagtagad ang Halloween?

Sa among panahon, bisita sa minteryo, dagkut kandela, dayandayan sa mga bulak nga di mahal; pag-ampo, Santos nga Misa.  Walay greeting nga “happy kalagkalag.” Wala pa usab mauso ang Halloween ug Kalagkalag Festival. 

Pangutana: niining maong kabag-ohan pagsaulog sa All Saints’ ug All Souls’ Day, mas nagmalipayon ba ang atong mga minahal nga nag-una kanato sa lubnganan? Mas pasalamaton ba sila karon niining atong paghandom kanila, pinaagi sa pag-ihaw og baboy aron ihalad ngadto kanila? Mas nagmalipayon ba sila karon nga nagsud-ong kanato nga hilabihang busoga ug hilabihang huboga – atong halad ngadto kanila?

Halloween. Unsa man ni? Nalipay ba ang mga kalag niini? O alang kini kanatong mga buhi pa? Ang Halloween dugay nang gisaulog, ug kita dinhi, tungod kay mga sundogero kaayo ta, misunod usab niini, ug ato pang gipalabwan nga hangtud ang mga traffic officers sa Manila, mora nag mga panuway ug mga demonyo nagbantay sa trapiko. 

Originally, pasidungog unta kini sa mga Anghel ug mga Santos, apan, karon, ang devil na ang atong gipasidunggan.

Gisaulog kini matag October 31, vesperas sa All Souls Day, aron pagbugaw ug pagsanta sa dautang mga espiritu. Maoy pagtuo sa mga druids, kon karaang mga pari sa ancient Gaul ug Britain, mga Celtic priests, nga sa gabii sa Nobiyembre uno, ang mga “witches, demons and the  spirits of dead,” magsuroysuroy sa kalibutan. 

Mohalad sila og mga pagkaon, sama sa gi-practice karon sa uban kanato, ug mag-disguise sila, magsinina ug magmaskara aron makaingon ang mga dautang espirito nga kauban  ra sila kanila. Unsay nahitabo niini?  

Atong kutloon ang Grolier Encyclopedia: “Much later, the Roman Catholic Church set aside the first day of November to honor all the saints who had no special days of their own. This was known as All Saints’, or All Hallows’ Day. The night before was called All Hallows’ Even. The two festivals gradually became one. And All Hallows’ Even was shortened to Halloween.”

Mao ni ang origin sa pulong Halloween. Unsa may kahulogan sa “hallow?” Ang Collins dictionary mihatag ning maong kahulogan: “To make, or honor as holy.” Sa ato pa, balaan , sagrado. Mao ba kini karon ang atong pagsaulog sa Halloween, pagbalaan niini?

Kini usahay’ng atong pagka-copy cat, pagkaawatiro, pasagad lang. Atong usbon, nganong happy man ang All Souls Day? Ang ato karon pagpasaulog niini, nakapahimuot ba sa mga kalag?   Kining atong pasidungog sa mga panuway, nakapalipay ba usab sa mga patay? Nganong wala may hulagway sa mga Anghel ug mga Santos nga atong iapil, side by side with the faces of devil inig saulog nato sa Halloween?

Akong usbon, ang kahulogan sa “hallow,” paghatag og pagpasidungog sa usa ka butang o activity isip balaan. Unsay nakabalaan sa kalagkalag festival? Nakatawa pag-ayo si  Junjun Davide sa dihang gi-greet siya, on-the-air, paingon: Happy kalagkalag!