EDITORYAL - Ang sakit nga "pwede na iyan"

Bag-ohay lamang, gibasura sa Lower House ang giduso sa Senado paggahin og P10 bilyones sa 2016 alang sa pagpamalit og dugang fighter jets alang sa external defense sa Pilipinas.

Gitinguha sa Armed Forces of the Philippines nga makapalit og multi-role fighters (MRFs) kay mao kini sunod nga padulngan sa mga piloto nga nagbansay paggamit sa brand new FA-50PH Lead-In Fighter Trainers (LIFT) nga bag-ong napalit gikan sa South Korea. Ang Department of National Defense bag-ohay lang nakadawat sa labing una niining duha sa 12 ka supersonic FA-50PH.

Labing una kini nga supersonic jet sukad nga na-decommissioned ang F-5 Freedom Fighter Jets sa Philippine Air Force niadtong 1995, kadaghanan sa mga piloto sa F-5s niretiro na ug ang uban nagtrabaho na sa mga civilian airlines o aviation companies.

Sukad nga nawagtang ang F-5s naglisod na ang Pilipinas sa pagmentinar sa presensya niini sa West Philippine Sea hinungdan nga nakahuygo ang China sa pagpangilog sa mga teritoryo niini.

Sa pagpalit og FA-50PH, makaabante na sa ilang training ang mga fighter pilots sa PAF nga nanggungis na sa Marchetti turboprop trainers ug sa S-211 Agusta trainer jets.  Apan karong gibasura ang gipangayong pundo nga ipalit og dugang fighter jets (nga posibleng MRFs na) posibleng anha na lang kutob sa FA-50PH ang mga piloto? Nahikawan na usab ang Pilipinas nga makabaton og tinud-anay nga MRF fighter jets.

Bisan unsa pay rason, di gyud unta mohunong ang Kongreso aron makabaton ang Pilipinas og minimum-credible defense sa labing daling panahon tungod sa kapaspas karon sa mga panghitabo sa West Philippine Sea.  Ang FA-50PH, bisan og LIFT, may kapabilidad tuod nga gamitong low-cost nga MRF apan sayod atong mga piloto nga di kini makaparang sa MRFs sa mga silingang nasud ilabi na sa China.

Nitukar na usab ang "pwede na iyan" nga sakit sa mga magbabalaod. Kini maoy hinungdan nganong "poorly-equipped" gihapon ang kasundalohan sa Pilipinas.