Lunop ug Baha

Atul sa pagbukas sa Broadcaster's Month kaniadtong Dominggo, ang mga kandidata pagka Miss KBP gipangutana kon unsay ilang sugyot nga masulbad sa hingpit ang problema sa paglunop-baha dinhi sa dakbayan.

Para kanako walay nakahatag kanila og pintok nga tubag. Gisabot na lang nako kay wala man g'yud sila masuheto sa hinungdan ngano nga kanunay'ng makasinati ang dakbayan og lunop sukad pa kaniadto.

Wala usab sila masayud nga tungod sa kadaku sa gikinahanglang budget aron pagsulbad sa problema maglisud ang dakbayan sa Sugbo sa pagpangita sa gikinahanglang kwarta.

Espoko mo nga kapin sa duha ka bilyon ka pesos ang gikinahanglan. Pagka karon maglisud gani og abot og upat ka bilyon ang revenue collection sa dakbayan.

Duna unta'y daghang makolektahan og buhis ang dakbayan sa Sugbo apan unsaon nga wala man maningkamot ang mga tax collectors nga makakolekta og dakung buhis.

Igo ra man sila maghuwat nga ang buotang taxpayers moadto sa ilang opisina aron mobayad og buhis.

Tiaw mo, sa buhis lang gikan sa yuta, building ug mga makinarya, adunay 240,000 ka Real Property Units dinhi sa dakbayan apan ang ilang kuhaan og bana-bana sa kolektahon nga buhis ibasi lang sa 65 porsiento.

Nakasabot ko nga gituyo nila kini kay kon ilang himoon nga bisan og 90 porsiento, bati man kaayo ang ilang performance kay inigtapos sa tuig gamay ra man kaayo ang ilang collection efficiency.

Bisan og ang ilang target ibasi lang sa 65 porsiento sa kinatibuk-ang RPU's dili gihapon sila maka 100 percent. Unsay buot ipasabot niini? Mao kini ang rason nga sa tanang 16 ka dakbayan sa Central Visayas, ang Cebu City ika-11 sa ranking.

Dili ikalimod nga ang dakbayan sa Sugbo maoy labing daku og nakolekta nga buhis apan kon ang collection efficiency performance maoy basihan, dili maayo og agi ang atong mga tax collectors.

 Kon mosuroy kamo sa lainlaing dapit sa dakbayan igmata ang inyong mga mata dili ba makakita kamo og mga bag-ong building. Kana nga mga building magbayad kana og real property tax kon ayuhon pagkolekta.

Pananglit giayo pa sa pagkolekta ang buhis gikan sa business ug kayutaan, dili na kinahanglang mobaligya pa og kayutaan ang dakbayan aron magamit pagpatuman sa iyang proyekto.

Kini maoy dakung tahas sa akong amiga nga si Diwa Cuevas kay siya maoy gitudlo sa Bureau of Local Government-Finance nga bag-ong city treasurer sa dakbayan sa Sugbo.

* * *

Human nato mahisguti ang isyu kabahin sa illegal nga sugal nga masiao ug video karera, daghang mga inpormasyon nga akong nadawat. Dayon, pito ka video karera ug moli-moli ang nasakmit didto sa Barangay Duljo-Fatima.

Unya, duna pa'y laing report kabahin mga video karera diha sa dalan A. Lopez, Labangon. Ang usa ka karera anaa sa balay sa usa ka Danny-Gigi, anaa sa taas gibutang. Ang akong inpormer misaad nga mohatag pa og ngalan sa ubang balay nga may video karera.

Kabahin sa masiao, dunay mikwestyon nganong wala man gihapon aksyoni sa kapolisan nga sakop ni Sir Noli Romana ang mga tighimo niining masiao tipsheets.

Basi sa nadawat nako nga report ang imprintahan niining Target nga tipsheets, sir, anaa sa usa ka balay eskena Bonifacio ug D. Jakosalem. Ang laing imprintahan anaa sa dalan Sikatuna, ilado man kana kaayo.

Akong balikon nga ang dakbayan sa Sugbo adunay City Ordinance 1616 nga nagdili sa pag-imprinta, pagbaligya ug bisan sa paghupot sa masiao tipsheets.

Unya, ang tigbakayan sa Green Village, Guadalupe anaa gihapon. Matud sa akong inpormer nga kon may moabut nga polis adto ra kutob sa lamesa dapit sa unahan, hatagan man og mainum ingon man sumsoman.

Laing tigbakayan, anaa kuno ibabaw sa Ecotech sa Barangay Lahug kanang gitawag og Top Hill.

* * *

Kana ba'ng mga batan-on nga mag-skateboard diha karsada angay ba gud nato sila nga tugotan?

Panahon sa gabii daghan niining mga batan-on anaa sa eskena sa F. Llamas ug Natalio Bacalso Avenue, dayon diha kilid sa flyover sa Access Road sa Mambaling, ug atubangan sa tunghaan sa Barangay Tisa ug Labangon.