EDITORYAL - Baybayon gihikaw ngadto sa mananagat

Samtang nagkadugay nagkaanam usab og kawagtang mga mga gagmay’ng panginabuhian sa mga tawo tungod sa pagpalabi sa mga local government units sa uban.  Ang gipasabot niini mao ang mga gagmay nga mananagat.

Sagad kanila walay laing nahibaw-ang panginabuhi kondili kung unsa ra ilang namat-an sama sa panagat. Mga gagmay nga mga mananagat nga diha na natawo sa kabaybayonan ug diha na sab nagka-pamilya ug nanginabuhi.

Daghan niini sa Metro Cebu, sa mismong mga dagkong siyudad sama sa Cebu City, Mandaue City, Talisay City ug bisan gani sa Lapu-Lapu City, gawas nalang sa mga naa sa mga isla ug lagyong mga lungsod nga diin wala pa kaayo maugmad.

Tinuod giorganisar na sila karon isip mga fisherfolks ug rehistrado sa ilang mga lokalidad ug sa ahensiya sa gobiyerno, partikular sa Bureau of Fisheries and Aquatic Resources, apan kutob ra sa papel.

Sa lokal nga kagamhanan, ang tratamento kanila mura lang og mga botante ug dili kontribyutor sa paglambo sa ilang lugar kay mas gipalabi sa mga LGUs ang mga adunahang negosyante o mga dagkong patigayon.

Dili gani sila tabangan bisan makaadto nalang sa baybayon diin nila gibilin ilang mga sakayan o bangka, tungod aning daghang mga adunahan nga nanagiya og mga lote daplin sa baybayon.

Gawas sa mga pribadong mga tawong yutaan, kaning mga pabrika o mga kompanya hasta mga resorts, naghiobra na kahakog. Subay sa Water Code of the Philippines, iya sa publiko o sa gobiyerno ang tanang kabaybayonan. Nagpasabot kini nga mahimo untang baktason sa tawo ang kabaybayonan nga walay babag, gikan sa usa ka lungsod ngadto sa laing lungsod.

Kung ang usa ka tawo nakapalit og yuta daplin sa dagat, dili niya pwedeng kuralan ang baybayon. Kun gusto nila kining himuong ekslusibo, kinahanglan nila kining abangan gikan sa gobiyerno, apan sa gihapon kinahanglang dunay road right of way ang mga mananagat padung sa dagat.

Anha ra mahinumdoman kining mga mananagat kun panahon sa kampanya sa eleksyon, apan sa gihapon pulos ra saad ug walay nahitabo.

Ang mga local nga mga lider sama sa mga barangay kapitan, mayor, ug gobernador mao man gyud untay moaksiyon bahin niini, hain naman ni sila karon?