Ganti sa kalinaw

Pila ka adlaw sa wa pa ang duguong engkuwentro sa Mamasapano, Maguindanao niadtong Enero 25, gipahibawo sa European Union (EU) ang pag-usbaw sa ilang hinabang sa Pilipinas ngadto sa P16 bilyones nga ang labing dakong bahin mapahimuslan sa Bangsamoro region. Wa ni labot sa dugang hinabang nga itunol sa mga nasud nga sakop sa EU pagpalambo sa peace process sa Mindanao.

Wa pay reaksiyon ang EU sa pagkatay-og sa kauyonan sa kalinaw tali sa gobiyerno sa Pilipinas ug sa Moro Islamic Liberation Front (MILF) human sa kamatayon sa 44 ka sakop sa Special Action Force (SAF). Apan ang paglab-as sa Estados Unidos sa hingpit nga pagpaluyo sa peace process klarong timaan sa dakong interes sa ubang kanasuran sa malungtarong kalinaw sa Mindanao.

* * *

Apil sa natunol nang mga hinabang sa EU mao ang paghubad ug pagpatik sa primer sa Bangsamoro Transition Commission (BTC) ug sa Bangsamoro Basic Law (BBL) ngadto sa Binisaya ug laing lima ka pinulongan. 58,000 na ka kopya ang naapud-apod niadtong Hulyo 2014.

Ang pasiunang 33,000 ka kopya sa BTC ug BBL primers naglakip sa tag-5,000 ka kopya sa mga pinulongan nga Binisaya, English, Tagalog, Maguindanaon, Maranao ug Sinug (Tausug) ug 3,000 ka kopya sa Teduray. Gipangayo sab ang dugang mga kopya sa pinulongan nga Kagan. Gi-apud-apod ang mga kopya ngadto sa mga molupyo sa mga lalawigan nga gisugyot nga ipaubos sa Bangsamoro region.

* * *

 Mapuslanon ang hinabang sa EU aron pagpasabot sa mas daghang katawhan sa BBL, nga padayong gituki sa mga senador ug mga kongresista. Pipila nila nga hingpit untang nagpaluyo sa BBL niadto niusab sa ilang baruganan ug nisalikway na sa balaudnon human sa trahedya sa Mamasapano.

Wa nay kahigayonan nga matuman ang orihinal nga kalendaryo sa Malakanyang nga mapasar na sa Kongreso ang BBL karong buwana. Nasabotan hinuon sa mga alyado ni Presidente Noynoy Aquino nga ipasar ang BBL  karong Hunyo.  Sa di pa mahiagom ang tanang magbabalaod sa hilanat sa piniliay’ng presidensiyal sa 2016.

* * *

Nganong dako man kaayong interes sa US ug EU sa Mindanao? Labaw sa dakong hinabang sa EU, mas bantang ang presensiya sa mga Amerikanhon sa Sulu ug kasilinganang mga lalawigan. Hapit matag buwan nga moduaw ang ilang embahador aron pag-inugurar og day care centers, basketball courts, kadalanan ug ubang proyekto. Gani si kanhi US Ambassador Harry Thomas Jr. naminyo og designer nga lumad sa Jolo.

Usa sa posibleng katin-awan mao ang minilyon ka baril sa lana sa Sulu Sea nga nakit-an sa pasiunang oil drillings. Nga kumingking lang sa mas abundang katigayonan sa ubang bahin sa labing dakong isla sa Pilipinas. Nga nagsaad og higanteng kalamboan kun makalingkawas sa mga hulga sa pagpamomba ug kaguliyang.

[email protected]