Angayan bang wagtangon ang cedula?

Laraw karon sa Bureau of Internal Revenue ang pagwagtang sa Cedula nga gitawag karon og Community Tax Certificate. Kini tungod kay wala makapahimulos niini ang nasudnong kagamhanan, hinoon nakagasto pa sa pagpaimprinta sa mga porma. Apan supak si Mayor Mike Rama sa pagwagtang sa Cedula tungod kay mga 60 milyones ka pesos unya ang mawagtang sa panudlanan sa dakbayan sa Sugbo kun dayonon kini. Gawas pa niini, ang kongreso lamang ang makawagtang sa Cedula ug dili ang Bureau of Internal Revenue o BIR.

Ang Cedula gikolekta sukad pa sa panahon sa mga Katsila ug padayon kining gikolekta hangtod karon. Apan ang nangolekta mao ang mga lokal nga kagamhanan ug dili ang nasudnong kagamhanan. Sa nakolekta wala usab bahini sa mga lokal nga kagamhanan ang nasudnong kagamhanan bisan tuod ang nasudnong kagamhanan ang naggasto sa pagpa imprinta sa mga porma sa Cedula.

Ubos sa sistima, ang matag tawo mobayad og P5 nga Cedula ug P500 usab alang sa mga patigayon o korporasyon. Dayon, idugang usab sa pagbayad sa Cedula ang P1 sa matag P1,000 nga kita sa matag tawo ug korporasyon sa milabay nga tuig pero kinahanglan nga dili molapas sa P5,000 ang mabayran sa matag tawo ug P10,000 sa matag korporasyon.

Ang Cedula tag P5 ra diay pero niadtong mga panahon nga wala pa koy trabaho busa walay kita, gipabayad ko sa City Hall og P15.00. Ambot kun ngano niadtong panahona ila man nga gipatongan og P10 ang gibayaran nakong Cedula. Kun ang P10 nga ilang gipatong sa akong gibayaran nga Cedula ilang gibasi sa akong kita niadtong panahona, giunsa man nila pagseguro nga miabot og P10,000 ang akong kita niadtong tuiga (basi sa P1 nga buhis sa matag P1,000 nga kita) nga wala man mangutana nako ang nangolekta? Gawas pa, wala gyod koy kita tong panahona. Naglugaw man lang gani ko ug nag utan og kamungay nga walay subak tong panahona.     

Basi sa akong kasinatian, makaingon ko nga ang Cedula nga atong gibayaran gibotikaw-botikaw lang. Apan bisan pa man niini, dili seguro angayan nga wagtangon ang Cedula tungod kay nakatabang kini sa kita sa mga lokal nga kagamhanan. Hinuon, kinahanglan usab nga mamahin ang mga lokal nga kagamhanan ngadto sa nasudnong kagamhanan sa nakolekta nilang bayad sa Cedula kay ang nasudnong kagamhanan baya ang nagpa imprinta sa mga porma sa Cedula.