Hulgang nukleyar

Bisan sa kalayo ra sa Pilipinas gikan sa duha ka naapiking reactors sa Fukushima Daiichi Nuclear Power Station, gitun-an na sa mga eksperto ang posibleng kadaot nga atong mahiagoman kun, simbako layo ra to, tabukon og pito ka lawod, moabot dinhi ang hinungaw sa radiation tungod sa kakusog sa bawod.

May sukaranan ang pangandam nilang Presidente Noynoy Aquino ug sa kadagkoan sa National Security Council (NSC), Philippine Nuclear Research Institute ug Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration (Pagasa). Sa akong pagsuwat ini, niangkon na ang kadagkoan sa Japan sa kahigayonan sa meltdown sa duha nila ka plantang nukleyar.

* * *

Ang duha ka 40 anyos na nga plantang nukleyar sa Fukushima Daiichi gitukod aron makasugakod sa 7.9 magnitude nga linog. Samtang nakalahutay unta sa 9.0 magnitude nga linog niadtong Biyernes, nga nisangpot sa automatic shutdown sa mga planta, way nakapangandam sa nisunod nga tsunami nga nakaguba sa duha ka sapaw sa pangandam pagpabugnaw sa planta nga, sama sa ordinaryong oven, magpabiling magbaga bisan napawong na:

 Nawagtang ang suplay sa kuryente tungod sa pagkaputol sa mga alambre human bahai ang planta; ug

Naapil og kagguba ang diesel generators nga mao untay alternatibong mopabugnaw sa mga planta kun wa nay kuryente.

* * *

Ang kataposang linya sa depensa batok sa pag-ulbo sa mga plantang nukleyar mao ang mga baterya nga nilungtad lang og walo ka oras. Maong napugos nang mga tagduma sa planta pagpasud sa dagat, nga desperadong lakang kay di na man kapuslan ang mga planta karong nabasa na sa dagat.

Ang pasiunang pag-ulbo sa usa sa mga planta niadtong Sabado, bisan giingon sa mga tagduma nga nakaapektar lang sa outer building ug wa sa reactors, nagmatuod sa kaseryoso sa suliran. Pun-an pa nga sa silingang Daini Nuclear Plant, dunay laing tulo ka reactors nga nawad-an sa ilang cooling systems. Sa kinatibuk-an, ang Japan dunay 17 ka plantang nukleyar nga naglakip sa 55 ka reactors ug maoy nagsuplay sa 30% sa ilang panginahanglan sa kuryente.

* * *

Gibasol karon sa mga eksperto sa Estados Unidos ug Francia ang kalangay sa Japan paghimo sa labing tukma ug dinalian nga mga lakang pagpugong sa meltdown:

Gibalibaran nilang hinabang nga coolants nga gitanyag ni US President Barack Obama pila ka takna human nabutyag ang krisis, aron lang dawaton dihang naapiki na;

Nagdumili sila pagpahungaw og gamay’ng bahin sa radiation, tungod sa kahadlok nga tulisukon sa mga Hapones nga kusganong nisupak sa mga plantang nukleyar human sa pagpamomba sa Hiroshima ug Nagasaki niadtong 1945, nga makalikay unta sa nag-ung-ong nga mas dakong katalagman (napugos ra gihapon sila pagpahungaw sa planta nga nisangpot sa dakong kadaot sa mga kawani sa planta ug sa 160 ka mga molupyo sa Fukushima nga wa dayon makabakwet).

* * *

 Email: [email protected]