Hulga sa katugnaw

Ang bangis nga El Niño, nga nihakop sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan sa Kabisay-an ug Mindanao sukad pa sa ting-init sa niaging tuig, mahimong maoy nakaluwas nato gikan sa kalit nga pagtidlom sa temperatura nga niigo sa atong silingang mga nasud sa Asya. Nipasidaan hinuon si Direktor Oscar Tabada sa Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA) sa Kabisay-an nga mahimong maapektahan gihapon ang Pilipinas sa grabeng kalibotanon nga katugnaw.

Matud ni Tabada ang El Niño nga gitakdang magpabilin hangtod sa Hunyo karong tuiga modugang og hangtod sa duha ka degrees celsius sa naandang katugnaw sa Enero ug Pebrero. Nitataw hinuon si Tabada nga di gihapon angay’ng mokumpiyansa.

* * *

Wa makaandam sa kalit nga pagtibugsok sa temperatura ang Taiwan ngadto sa 4 degrees celsius. Nga wa maanad sa grabeng katugnaw. Kasagaran sa mga pinuy-anan way heating system. Maong sila ang labing daghan og patay--sa kataposang ihap, dul-an na sa gatos ang nakalas, kasagaran mga hamtong.

Mga eksperto sa panglawas sa Taipei nipasabot nga ang grabeng katugnaw nipakusog sa pitik sa kasingkasing sa paningkamot nga magpabiling init ang lawas ug nipasaka sa presyon sa dugo. Ang kalit nga kausaban sa sistema sa dugo nakadugang sa kahigayonan sa pat-ak pat-ak nga pagbagtok sa dugo. Nga makababag sa dugo paingon sa utok. Nga kasagaran sundan sa stroke ug kamatayon.

* * *

Mas ubos ang temperatura sa Hong Kong, 3 degrees celsius, nga gihulagway nga maoy labing ubos sa niaging 60 ka tuig. Apan mas andam sa katugnaw ang probinsiya sa China. Ingon man ang naapektahang mga bahin sa Japan, South Korea ug bisan sa Vietnam.

Bisan ang Bangkok, ulohan sa Thailand nga kasagaran mas  alimuot kay sa Sugbo, nakasinati sa talagsaong pagtidlom sa ilang temperatura ngadto sa 17.5 degrees celsius, nga gihangop sa mga molupyo ug mga turista. Nitidlom sab ang temperatura sa tugnaw nang daan nga Baguio City ngadto sa 10.8 degrees celsius.

* * *

23 degrees celsius ang labing ubos nga temperatura nga nasukod sa Sugbo karong semanaha. Kun motidlom pa sa mosunod nga mga adlaw, mameligro nang kahayopan ug kaumahan sa bukirang mga barangay nga nabiktima na sa grabeng katugnaw ning higayona sa tuig niadtong 2014.

May nahasol apan mas daghan ang nihangop sa way hunong nga pag-uwan sukad niadtong Lunes sa hapon. Matud ni Tabada uwanon ta hangtod ugma, Huwebes. Mopakita ang adlaw karong Biyernes ug Sabado. Apan mobalik ang uwan karong Domingo. Uban ang tukmang kasayuran ug pagtinabangay sa nagkalainlaing mga sektor sa katilingban, mahimong kapangandaman ang katugnaw. Apan, sama sa nasinati sa Taiwan, mas lisod nga sagubangon ang kalit nga pagtibugsok sa temperatura. Nga maoy mas seryusong hulga sa panglawas ug sa kinabuhi.

* * *

leo_lastimosa@abs-cbn.com

Show comments