“Kakanin” sa kalampusan

CEBU, Philippines — Sa tanang pagsulay nga iyang naagian sa kinabuhi, wala gyud siya misurender sa pagkab-ot sa iyang mga pangandoy. Nakasinati man tuod siya og pagtamay kaniadto, apan nagpabilin siyang mapaubsanon ug gipalambo pa ang pagtuo ngadto sa Ginoo.

Siya mao si Medioline Solomon, 56 anyos ug nanimuyo sa Lapu-Lapu City. Gipanag-iya niini ang Dioline Food Delight nga namaligya og lamian nga mga kakanin sulod sa mga malls ug hotels.

Lumad nga taga Sagbayan, Bohol si Dioline ug kamagwangan sa lima ka managsuon. Tigtumod og humay ug mais ilang mga ginikanan.

“Kasagran namong sud-an kay buwad ug utan. Mais among kan-on kay ang ana among lolo nga ang humay para rana’s mga dato,”sugilon niya sa Banat News Tingusbawan.

Nagtungha siya sa Sagbayan Central  Elementary School diin wala siya’y uniform, wala’y sapatos ug net lang ang iyang bag. Kun wala’y klase,  motabang siya og tinda sa tabuan.

Human nigradwar sa elementarya, nagtrabaho siya isip yaya sa bata sa iyang iyaan aron makaeskwela siya sa hayiskul. Nagtungha siya sa St. Agustin Institute ug iyang iyaan ang nagbayad sa iyang matrikula busa dili na siya sweldohan niini.

“Dili ka katuon. Igkauli kay magbantay pako’s bata, manglaba. Alas 12 nako makatog, matag alas 5,”niya pa.

Human sa usa ka tuig, nibalhin siya og trabaho ngadto sa iyang uyoan ug naundang pagtungha. Kay pursigido man gyud siya mohuman, nibalik siya og tungha pagkasunod tuig niana ug iyang uyoan na ang nagbayad sa iyang matrikula.

“Wala koy kwarta ikapalit og projects. Makiluoy lang ko’s mga maestra. Wala pud koy balon, mouli lang ko og paniudto,”paambit pa niya.

Pag-abot og 4th year, nipahawa siya sa iyang uyoan ug nahimong scholar sa Cocofeeds hangtod na sa iyang paggradwar niadtong 1981.

Namatay iyang  papa sa edad nga 18- anyos ug dinhi nisamot ilang kalisod. Gipatrabaho siya sa iyang inahan dinhi sa Sugbo isip katabang. Wala matod pa siya kahibalo pila iyang sweldo sanglit iyang inahan ra man ang mokobra niini.

Human sa usa ka tuig gidala siya sa iyang inahan didto sa Manila ug gipatrabaho isip katabang.

“Wala gihapon koy madawat nga sweldo, si mama ra gyud ang nakahibaw,”niya pa.

Human sa usa ka tuig, niuli siya sa Bohol ug nagtrabaho isip tindera didto sa Tagbilaran. Siya na ang nagsuporta sa iyang igsuon nga nagtungha sa kolehiyo.

Human sa duha ka tuig,niundang siya sa maong trabaho ug nilarga dinhi sa Cebu ug nasulod isip production worker sa Timex sa Lapu-Lapu City niadtong 1984.

Kay ang iyang inahan man ang nagtabang niya og pasulod sa maong trabaho, mao kini ang nikobra sa una niyang mga sweldo.

Nag-abang lang siya duol sa iyang trabahoan. Human sa unom ka bulan, nahimo siyang regular nga empleyado. Ug dinhi siya na ang nagpatungha sa iyang mga manghod sukad hayiskul hangtod college.

Tanan niyang sweldo deretso sa bayranan sa tunghaan. Nagsideline sab siya sa pagpamaligya og RTW, beauty products, pagpadagan og kwarta ug uban pang patigayon.

Human sa pila ka tuig nga winadwad og trabaho, napahuman gyud niya ang upat ka mga manghod—duha ka nautical ug usa ka maestra ug marine.

Hangtod nga iyang kaugalingon na sab iyang giatiman. Nitungha siya sa University of Visayas sa kursong Secretarial niadtong 1991. Trabaho siya sa gabii, eskwela siya’g adlawan.

Human sa tulo ka tuig, nigradwar siya og Associate Secretarial ug nipadayon pagtungha sa kursong Business Administration sa UV tungod sa pangandoy nga magtukod og negosyo. Magtuon ra siya atol sa iyang duty matag gabii.

Padayon siya sa pagpaninda og nagkalain-laing produkto aron ipuno pambayad sa iyang matrikula. Human sa upat ka tuig, nigradwar gyud siya niadtong 1997.

Napromote dayon siya isip quality controller. Hangtod nga nakauyab siya og Amerikano nga si William Joseph Solomon ug gikasal sila niini niadtong 2007.

Apan wala gihapon siya’y swerte sanglit masakiton man iyang bana ug pagka ospital niini kay niabot og P750,000 ilang bill.

Gipaambit ni Dioline nga P100,000 ra ang monthly pension sa iyang bana ug dili kini igo pambayad sa ospital. Busa napugos siya og pangutang sa ilang trabahoan og P250,000 pampuno sa ilang natigom nga kwarta.

Nausab matod pa ang batasan sa iyang bana human kini naoperahan ug sige na sila og away.

“Hangtod nga niuli siya wa nananghid nako, gibinlan ko’g utang sa Timex. Mura ko’g gitabunan sa kalibutan. Ultimo pamlite wala nako kay gikuha tanan akong sweldo. Niya way igsuon nitabang nako,”niya pa.

Hangtod nga niapil siya og baking seminar sa ilang trabahoan. Nag loan siya sa PAG-IBIG ug sa ilang sinking fund, ug iya kining gipuhonan sa pagpamaligya og maha ug camote roll sa ilang canteen.

Inig mata niya kada hapon magluto siya sa iyang baligyaon sa dili pa moduty. Sa tantong pamaligya niya, nagkataas ang demand sa iyang baligya diin mo income na siya og P5,000 kada adlaw.

Gamit ang iyang kita, hinay-hinay siya nga namayad sa iyang mga utang. Hangtod nga niundang siya og trabaho niadtong 2010 ug nagpokos sa iyang negosyo.

Ang iyang separation fee maoy gibayad niya sa sa iyang mga utang ug gipalit og ingredients ug multicab para kargahan sa iyang baligya.

Nitungha siya og pila ka adlaw nga baking class aron makat-on pagluto sa ubang klase sa kakanin.

Hangtod nga niapil siya Kapamilya Negosyo Na sa University of San Carlos niadtong 2012 diin nag-propose siya sa iyang negosyo. Usa siya sa palaran nga nakadaog ug gihatagan og capital nga P10,000.

Gipalit niya kini og mga ikipo aron mas madali iyang produksyon. Gawas sa maha ug camote roll, napun-an iyang baligya sama sa empanada, sapinsapin, biko, budbod ug uban pa. Dinhi gingalan niya ang negosyo og LapuLapunians Native Delicacies.

Human nakadaog sa KNN, nagsugod siya og display sa mga malls sa Mandaue. Nagsupply na sab siya sa laing canteen sa MEPZA ug sa nagkalain-laing hotels dinhi sa Sugbo. Gawas niana, daghan sab siya’g walk-in customers.

Aduna siya’y mga stay-in nga mga trabahante nga motabang kaniya. Niadtong 2017, gilisan niya ang ngalan sa iyang negosyo sa Dioline Food Delight.

Tungod sa kalamposan sa iyang negosyo, nakabayad siya sa dakong utang nga gibilin sa iyang langyaw nga bana. Nakapalit sab siya og sakyanan ug nakapaeskwela sa uban niyang mga pag-umangkon.

“Mangunay gyud ko, kung mahimo di ko matog. Di gyud ko mobalibad. Sauna nabangga ko kay nakatog ko nagdrive,”niya pa.