EDITORYAL - Way pag-kaugang baha

Nagkadugay nagkagrabe ang problema sa baha sa Metro Cebu, gikan sa Mandaue City, Cebu City ug Talisay City. Kini tungod kay wa nay klarong kalutsan ang tubig sa ulan nga natigom ibabaw sa kayutaan atol sa pagbunok niini.

Ang mga kasapaan, suba ug bisan kadtong natural nang dagaydayan sa tubig gikan sa kabukiran nangatabunan na sa mga buildings, mga karsada ug uban pa. Gawas pa niini, lapad nga bahin sa kayutaan sa Metro Cebu natabunan na og kongkreto, nagpasabot kini nga menus na ang dapit nga mamahimo pang motuhop sa ilawom ang tubig gikan sa ulan hinungdan nga modagayday kini paubos aron makagawas padung sa dagat.

Dugangan pa niining mga basura nga wa gihapon taronga paghipos sa mga tawo nga ipasagad lang og labay nakadugang kini sa problema tungod kay makabara man sa mga agianan sa tubig.

Ang pagpatuman og “plastic holiday” nga diin dunay usa ka adlaw sa usa ka semana nga gidili ang pagpagamit og plastic bags nga sudlanan sa mga kinompra, maayo na kini nga lakang.

Apan dili kini makahatag og dakong kausaban sa problema sa baha, mas maayo nga mopatuman na g’yud og “total plastic bags ban.” Ning paagiha duna g’yuy  makitang epekto sa gidaghanon sa basura nga ipanglabay. Daghan namang mga eco-friendly bags nga baligya karon. Ikaduha, ang kadaghanan sa mga plastic bags ilabi na kadtong gagmay dili na man ma-recycle og gamit ug ang resulta adto sa basurahan o sa mga kanal matipun-og.

Way laing solusyon niining tanan ipa-demolish ang tanang buildings ug estraktura nga nakaali sa mga agianan sa tubig, magbuhat og dagkong kanal, klarong maintenance ug uban pa.

Kinahanglan lang g’yud nga dunay political will ang mga local government officials kung buot nila nga mahunong na kining problema sa baha.