Suliran sa pag-atiman sa katigulangang kababayen-an

Niay makapabalaka o maka-bother nga balita nga kuno nagkagamay na ang mga pamilya nga nag-atiman  ug nag-amoma sa  mga tigulang nilang kababayen-an. Sa ato pa, gipasagdan na lang. Kini sumala sa mga pagtuon sa Asian Development Bank (ADB) nga nia mag-base sa atong nasud. Tinuod kaha ni dinhi sa ato?

Aniay sugilanon mahitungod sa usa ka anak babaye nga mibalibad sa maanindot nga kahigayonan abroad, kay dili siya buot nga kabiyaan ang masakiton niyang inahan nga usa na ka biyuda. Usa siya ka professional og mahayag unta ang ilang kaugmaon abroad.

Usa kini sa mga maanindot nga kinaiya o taras natong mga Pilipinhon, nga dili kita makaako pagbiya ug pasagdan ang atong katigulangan. Niining tungora, gugma ngadto sa inahan.

Apan matud pa sa ADB, sa ilang pagtuon: Dili na kuno mao kini karon, medyo nausab na ang atong mga kinaiya, nga sa higayon nga sila makasakit, kuyaw o adunay kahigayonan nga sila kapasagdan. Sa ato nang giingon, nagkahilis na o nagkagamay ang mga Pilipinhong banay nga mounong ug magpabiling mag-atiman sa ilang masakiton nga inahan.

Kuyaw no? Mao na ba kini ang sitwasyon sa atong nasud, nga unta, naila man kita nga usa ka tightly knit nga pamilya, diin ang atong mga banay na-extended ngato na sa atong mga lolo ug lola?

Sa mga pagtuon, nakita nga ang gidaghanon sa mga anak nga nag-atiman gihapon sa mga tigulang nilang ginikanan mi-us-os ngadto sa 62 porsiyento gikan sa 85 porsiyento sa tuig 2018. Kini sa mga pagtuon nga gihimo sa mga nasud nga sakop sa ASEAN nga gilangkoban sa Brunei, Cambodia, Indonesia, Laos, Malaysia, Myanmar, Singapore, Thailand, Vietnam, ug Pilipinas.

Ug dinhi sa ato, daku ang pag-us-os  sa gidaghanon sa atong katigulangan nga magpaabot og tabang gikan sa ilang mga anak: 36% (2018 study) gikan sa 40% (2007 study). Grabe no, kon tinuod man ugaling ni.

Ang Section 5 (d –e) sa RA 9994 kon Expanded Senior Citizens Act of 2010 nagkanayon: “ The national government shall include in its national shelter program the special housing needs of senior citizens, such as establishment of housing units for the elderly.”

Klaro. Nagpakabana ba niini atong mga tinugyanan sa Kongreso? Ang atong mga kongresista sa mga dakbayan ug lalawigan sa Sugbo, komusta  man?

Ang atong mga senador ug mga cabinet secretaries ugubang mga department heads, siyaro og gyuy usa nga nagpakabana sa kahimtang sa mga senior citizens, ilabina kadtong gibiyaan ug gipasagdan na lang?

Diha unta kadtoy mga senior citizens party-list Representatives sa House of Representatives, apan, wa man kadto silay nahimo. Later, dinhi sa ato, dihay mga pagsuway pagpalansar sa usa ka Sugbuanon ubos sa party-list system, apan, wa man ta mobotar kaniya.

Napilde siya, pilde kitang tanang senior citizens sa atong dapit. Makatagam. Ambot kon duna pa bay laing senior citizen nga mosuway og mangahas paglansar ubos sa party-list system karong 2022 elections.

Actually, resulta kini sa atong pagkatibulaag, kay lay lisud usahon kitang mga Pinoy! Kita dinhi sa Central Visayas alone makapadaug gayud unta kita og usa, o duha gani ka senior citizen nga Tinugyanan nadto sa Kongreso.