EDITORYAL - Tinud-anay nga awtonomiya

Naratipikahan na Commission on Elections (Comelec) isip National Plebiscite Board of Canvassers (NPBOC) ang Bangsamoro Organic Law (BOL) nga epektibong nagtangtang sa Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) aron himuong Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM).

Ang BOL mao ang himuong basehan aron mailisan ang 29-anyos ng ARMM ngadto na sa BARMM. Nahitabo kini pinaagi sa duha ka mga kasabotang gisudlan sa gobiyerno ug sa Moro Islamic Liberation Front (MILF).

Kini mao ang Framework Agreement on Bangsamoro niadtong 2012 ug ang Comprehensive Agreement on Bangsamoro sa tuig 2014 sa panahon sa administrasyon ni kanhi president Benigno Aquino III.

Kahinumdoman nga ang Moro rebellion maoy gibasol nganong nabiyaan ang mga rehiyon nga diin magpuyo ang mga Pilipinong Muslim tungod sa pagsige og gubat nga nakabalda sa ilang kalamboan.

Sukad pa niadtong dekada ‘70 ang nangaging mga presidente sa nasud nagtinguhang mahunong kini nga rebelyon nga niresulta sa pagkaumol kaniadto sa Tripoli Agreement nga gipasiugdahan sa Moro National Liberation Front (MNLF) ug natawo ang ARMM.

Apan mao usab kadto ang hinungdan sa pagbuak sa MNLF nga mayoriya sa mga miyembro naa sa mainland Mindanao ug natawo ang MILF.

Matud pa sa MILF wala mahaom para sa tanang Muslim sa Mindanao ang ARMM sanglit padayon ang pagpanghilabot sa Imperial Manila kanila.

Ang maong kalamboan sa politika sa Mindanao gihangop dili lang sa gobiyerno kondili hasta usab sa ubang mga nasud nga padayong nisuporta sa sa katawhan sa Mindanao.

Daghang mga nasud na ang nitunol og mga hinabang didto ug mipadayag og interes nga magtukod og negosyo. Anaa na karon sa habig sa gobiyerno kun seryusohon ang paghatag og suporta sa BARMM nga wala mabati sa ARMM. Ang mga tawo na sa apektadong mga probinsya ang nidesisyon sa ilang kapalaran nga makabaton og hulagway nilang tinuoray nga awtonomiya nga wala nila nakita sa ARMM sukad nga kini natukod.