Kun gimahal mo ako… palihog, ayaw na pagpakita pa nako, Vesper. Gikinahanglan ko ang imong pagsabot. Wa ko tuyoang masanapan sa kahadlok ang akong pagmahal kaniya ning iyang pagbalik ug sa sagunson niyang pagpakita nako ning bag-o.
Una kong nakita si Vesper dihang migula siya sa puting kotse tungod sa akong tindahan usa ka gabii ug mipalit siya nako’g bolpen ug kuwaderno. Mipalit usab siya’g balig usa ka gatos nga mga bulak diha sa akong nataran apan wala lang una niya kuhaa.
“Makadaghan na ko mag-agi-agi sa inyong sityo ug ang imong tindahan ang ulahing manira,” matud niya.
“Nangiyawat ko’g maayo, Sir. Molapas gani ko pirme og tungang gabii kay naa pay panagsang mopalit og sigarilyo, bino, pan ug coconut candy nako.”
Wa ko makita ang akong amahan sukad sa akong pagkamatngon og buot. Wa lang usab ako maggahin og panahon sa pagsusi kun buhi pa ba o kun asa na kini. Dihang namatay ang akong inahan, misaad ako sa malig-on sa pagpakabuhi nga dili magsalig sa akong mga kaparyentihan. Bisag disesiyete pa ako apan nakabarog ako sa akong kaugalingon uban ang kakugi. Nakapuhonan ako ug nakapabarog og sari-sari store sa gamay’ng parsela sa yuta nga akong nasunod sa akong inahan ubay sa nasudnong linya o karsada sa akong ginansiya sa inangkat nga sinakong asin nga akong dalhon ug ibaligya sa tingtabo sa tulo ka bukirang barangay sa Asturias.
“Nganong asin man gyod, Maria?” sukna kanako ni Vesper dihang nagkasuod na mi sa pipila ka gabii niyang paghapit-palit og bisag unsa sa akong tindahan.
“Nasunod ko ang maong matang sa kapanguwartahan sa akong inahan. Di usab mapan-os ang asin ug kabahin kini sa inadlaw’ng panginahanglan sa tawo. Gani mao may among ipares sa kan-on kaniadto kun wala mi laing masud-an ni Nanay. Matud pa sab sa tigpaangkat namo’g asin, nga sa biblikanhong panahon gigamit kini sa pagpanugon ug ang tugon sa asin giisip nga usa ka malig-on ug matinuorong tugon.”
“Tingali Maria, tungod kay ang asin gigamit nga pangpreserbar sa ubang kalan-on sukad pa kaniadto, busa… gituohan nilang mopreserbar o mopalungtad usab kini sa usa ka tugon.”
“Yuna… nganong gasuroy-suroy ka man magabii, Ves?”
“Ha-ha-ha… Sama sa ubang mananap may mga linalang usab nga aktibo sa kagabhion. Mahimong tungod sa tawag sa panginabuhi, misyon, pagmahal sa arte, kakugi ubp. Mas ganahan gayod akong magtikaw-tikaw sa kagabhion ngadto sa sayong kabuntagon kay wala kaayo’y makasabod sa pagkatap sa kahilom ilabi na dinhi sa probinsya sa maong mga takna ug wa usab kaayo’y makalangay sa gusto nakong buhaton ug mohanoy lang ang akong konsentrasyon.”
“Pulis ka ba, magsusulat, tigpaniktik, walhon o unsa ba?” way lipod-lipod kong pangutana sud sa tindahan pasiplat kang Vesper.
Mipahiyom siya, “basta, maligdong akong binuhat Maria.”
Nagkalawom ang among mga hilisgotan matag gabii nga mohapit siya sa akong tindahan, hangtod nga wala na namo matugkad ang tinidlom sa among pagbati. Nasakitan ako dihang kalit lang…
“Duawon ug ubanan ko una ang masakiton kong inahan sa kaulohan, Maria. Mobalik ra ako.” Luya ang iyang tingog samtang naglingkod tupad nako sa lantay gawas sa akong tindahan.
Dugay akong way timik. Hangtod nga may nahunahunaan akong kuhaon sulod sa tindahan. Gilayon mibalik ko ug mitikubo sa atubangan niya. “Isaad kanako, Vesper… nga mobalik ka tungod sa atong gugma ug nga dili ka mangitag laing guwapa nga ihulip mo nako sa imong kasingkasing. Unsa na?”
“Oo, isaad kong balikon tika. Dili ko mangitag laing guwapa- kay wala nay molabaw pa nimo diri nako. Mobalik-balik gayod ako dinhi, Maria.”
Gilayon gikuha ug gigisi ko ang gamay’ng putos sa asin sa akong bulsa. Nagpugnit ako’g gamay niini ug giwilik ko pingis sa wala niyang aping.
Kalit nga misiyagit si Vesper ug mikaratil pagsulod sa iyang kotse nga mihanoy og bangga sa dakong punoan sa akasya kilid sa karsada unahan ug malantaw sa akong nahimutangan, ug kalit nga nahanaw. (Kataposan)