EDITORYAL-Di ganahan sa Pilipinas

Daghang mga kompanya gikan sa western countries (Uropa ug Amerika) nga nagbase sa China ang gikatahong nagplanong mobiya sa maong nasud nunot sa nahitabo karong tensiyon sa Taiwan Strait sumala pa sa report sa Foreign Policy. Com.

Naa pay daghang kompanya sa Japan ug South Korea nga naa sa China ang nangita na sab og ilang kabalhinan.

Niadtong 1990s naglumba og balhin ngadto sa China ang mga dagkong mga kompanya gikan sa West. Mga pabrika sa makina, sinina, sapatos, mga sakyanan, trak, motor, heavy equipment ug daghan pang uban nga mga kompanya, kini tungod sa gitawag kaniadto nga globalization.

Daghang mga lokal nga mga populasyon gikan sa West ang wala mahimuot niini tungod kay milyon-milyon ang nawad-an og trabaho.

Apan tungod kay kaning mga kompanyaha negosyante man, gipili nila ang pag-relocate ngadto sa China tungod kay duna kini daghang skilled workers nga barato ra ang sweldo. Nagkaanam sab og kahilig ang higanteng populasyon sa China sa mga produkto sa West mao nga doble ang igo, barato ang gastos sa produksyon kay barato ra ang sweldo sa mga Chinese workers, unya lapad ug dako kaayo ang market diha sa maong nasud.

Mao kini ang nakapadato sa China, nakabwelo sila paggastos pagpakusog sa ilang militar ug karon nakaako na paghagit ug panghulga sa mga silingang gagmay’ng mga nasud.

Kining tensiyon sa Taiwan Strait, nakapabalaka aning mga kompanyaha nga maipit sa geopolitical tension.

Nangita sila og “friendly country” tungod sab tingali sa pressure sa ilang mga nasud gumikan sa gihimo sa China sa Taiwan ug nakuyawan silang mababoy ilang mga produkto ug mapagan unya sa mga economic sanctions batok sa China. Apan subo lang nganong wala maapil ang Pilipinas sa ilang gitan-aw nga posibleng relokasyon? Unsa man kahay problema sa Pilipinas nganong wala man kini lingia. Sama kini sa nahitabo niadtong gipiit sa China ang kagawasan sa Hong Kong, daghang namiya nga kompanya apan wala mobalhin sa Pilipinas.

Matud pa sa report, mas gipili gihapon aning maong mga kompanya ang nasud sa Vietnam, India, Indonesia ug Malaysia. Kini tungod kay bisan barato sab ang sweldo, ug skilled sab ang Filipino workforce,  markado na ang Pilipinas nga daghang kurakot, burokrasyang walay sama, balimbing nga klase sa gobiyerno ug daghan pang uban nga makaapektar sa ilang negosyo.