EDITORYAL - Posisyon sa US bahin sa West Philippine Sea di importante

Usa ba ka maayong tilimad-on kining pag-ila sa administrasyong Biden sa Amerika sa West Philippine Sea Arbitral ruling sa The Hague niadtong 2016?  Depende sa posisyong taakon sa Pilipinas sugod karong tuiga.

Pagkakaron, nakigsuod ang administrasyong Duterte ngadto sa China samtang gisaway niini ang US (nakalabay nga administrasyon ni Obama) tungod sa matud pa pagpanghilabot. Samtang ang kanhi Trump administration miila ug mitahod sa 2016 Arbitral Ruling nga nipabor sa Pilipinas, ang pagpahamtang nila og daghang economic sanctions batok sa China dili tungod sa gibuhat nila sa Pilipinas kondili tungod sa ilang panagribal.

Ang arbitral ruling nag-inon nga way basehanan ang pangangkon sa China sa mga teritoryo sa West Philippine Sea nga iya sa Pilipinas tungod kay walay legal nga basehanan ang ilang “historical claims” subay sa hinimo-himong 9-dash line.

Ang pangutana, makaayo ba kining posisyon ni US President Joe Biden para sa Pilipinas? Ang tubag, magdepende kun asa molugar ug kun unsa kadako ang partisipasyong himuon sa Pilipinas batok sa China.

Ang posisyong girumbo ni Trump mao sab karon ang gisunod ni Biden.

Hilas ra kaayo kun isipon sa Pilipinas nga “nilaban” sab kanato ang Biden administration kontra China. Bisan unsang butanga nga makadaut o maghatag og kauwawan sa China ikalipay kini sa US.

Way makuha nga benepisyo ang Pilipinas sa mga ingon niini nga salida sa Amerika. Mao nga kinahanglang timbang-timbangon gyud ang paghimutang sa mga polisiya niini.

Kay sa China, nakakuha man og ginagmay nga economic gains ang Pilipinas karon ilabi na nga suod sila kang Duterte ug naa pay isyu sa bakuna kontra Covid nga kinahanglan kaayo.

Samtang sa US, usa kini  ka defense ally sa Pilipinas ug ang seguridad importante sab kaayo ilabi na nga agresibo ang China sa WPS.

Kun wala pa mag-apil apil ang China sa ilogay sa teritoryo diha sa South China Sea di gyud manginlabot ang US tungod kay pulos niini amigo ang orihinal nga nag-ilogay, ang Pilipinas, Malaysia, Taiwan, Brunei ug Vietnam.