Angay’ng hangpon ang pahibawo ni Finance Secretary Sonny Dominguez nga nakahukom si Presidente Rodrigo Duterte sa pagsuspenso sa pagpahamtang sa laing hugna sa excise tax sa mga produkto sa lana sugod unya sa Enero 1, 2019.
Apan gawas nga nauwahi na, ang plano sa presidente di pa gyud makatubag sa dinaliang panginahanglan sa kinabag-an nga makalingkawas gikan sa bug-at nga palas-unon sa pagsulbong sa presyo sa mga palaliton tungod sa dugang patong sa mahal nang daan nga mga produkto sa lana bunga sa ilang gipamugos nga Tax Reform for Acceleration and Inclusion (TRAIN) Law.
* * *
Uyon ko sa baruganan nilang Senador Bam Aquino ug ubang mga sakop sa Senado nga angay’ng suspensuhon na ang excise tax sa krudo ug gasolina gahapon pa ug di na kinahanglan nga paabuton pa ang bag-ong tuig.
Ang hukom sa presidente, nga klarong nagagikan ra sab sa tambag sa iyang economic managers nga maoy namugos ug nangilad niya sa TRAIN, igo lang makapugong sa dugang kalisod sa mga konsumidor duha ug tunga ka buwan gikan karon. Apan di makapagaan sa kalbaryo nga atong gipas-an sukad pa sa pagsugod ning tuiga.
* * *
Gay-ot nang panagang sa iyang mga magtatambag nga angay’ng basulon ang patuyang nga pagsaka sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan ug di ang bag-ong mga buhis nga gipahamtang sa TRAIN.
Angay’ng pahinumdoman ang presidente ug mga nag-alirong niya nga ang excise tax niabot og hangtod 20% sa presyo karon sa matag litro sa krudo ug gasolina. Igo gyung makapaburot sa gasto sa produksiyon ug transportasyon nga nisangpot sa mas taas nga presyo sa inadlaw nga mga palaliton.
* * *
Puslan mang niangkon na si Presidente Duterte nga ang TRAIN nakatampo sa kalisod, sukwahi sa iyang giingon nga tungod ni sa trade war sa Estados Unidos ug China ug nga nimahal ang bugas kay dagko og kaon ang mga adik sa drugas nga naluwas sa rehabilitation, angay niyang hingpiton pagtul-id ang ilang kasaypanan.
Sa argumento nga masakripisyo ang iyang “Build, Build, Build” kon suspensuhon karon dayon ang excise tax sa mga produkto sa lana, angay siyang pahinumdoman nga niabot og P85.2 bilyones ang wa nila maggasto sa nasudnong gahin sa 2017.
* * *