CEBU, Philippines — Mga prime suspects sa Maguindanao massacre nakombikto human sa napulo ka tuig nga pagpaabot sa mga kabanay sa 57 ka mga biktima nga nahitabo niadtong Nobiyembre 23, 2009.
Gikombikto sa Quezon City Regional Trial Court sila si Datu Andal Ampatuan Jr., mga igsuong sila si kanhi Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM) governor Datu Zaldy “Puti” U. Ampatuan; Datu Anwar Ampatuan Sr.; Datu Anwar Sajid “Datu Ulo” Ampatuan ug Datu Anwar “Datu Ipi” Ampatuan Jr. nga gitumbok nga prime suspects samtang giabswelto ang nahimo nang mayor nga si Datu Sajid Islam Ampatuan.
Gawas sa managsuon nakombikto sab silang Inspector Saudi Mokamad; Police Major Sukarno Dicay; Superintendent Abusama Mundas Maguid; Superintendent Bahnarin Kamaong; Patrolman Jonathan Engid ug uban pa.
Dunay 80 nga wala pa nadakpan ug ang tanang kombiktado gisilotan og 40 ka tuig nga pagkabilanggo ug pabayron og danyos ug walay tsansang mahatagan og parole.
Ang hukom gibasa diha sa gwardiyadong hukmanan sud sa Camp Bagong Diwa sa Taguig City diin pipila sa mga kabanay sa mga biktima ang nitambong.
Gibanabanang dul-an 200 ka tawo ang nalambigit sa maong krimen nga naglakip sa mga kabanay sa mga Ampatuan, supporters, polis ug militiamen sa gobiyerno.
Nangapagan
Sa 57 ka biktima, ang 32 niini mga sakop sa media nga igo rang gipadala sa ilang mga kompanya aron ibalita ang pagduso og certificate of candidacy ni kaniadto gubernatorial candidate Esmail Mangudadatu nga gustong atbangan ang gamhanang pamilyang Ampatuan sa maong probinsya.
Gawas sa mga tigbalita, duna say duha ka mga sakyanang naatol lang nga nagsunod sa convoy ang giapil sa pagmasaker. Bugtong ang asawa lang ni Mangudadatu ug mga igsuong babaye ang niuban sa convoy alang sa iyang seguridad tungod sa kainit sa panagribal sa politika sa duha ka pamilya.
Giingong pugsanong gisakyan sa mga armadong tawo pinangulohan ni Datu Andal Ampatuan Jr. ang mga sakyanan ug gidala sa usa ka bungtod ug didto ang tanang sakay sa convoy gipaulanan og bala.
Duna na sab nagpaabot nga backhoe nga dalidaling nagkubkob og bangag ug gilubong ang mga sakyanan samtang naa pa sa sud ang mga patay’ng lawas. Apan tungod sa pagresponde sa kasundalohan napugos pagbiya ang mga suspek hinungdan nga nadiskubrehan ang maong linoog nga krimen.
Ang maong masaker nakapakurat dili lang dinhi sa Pilipinas kondili sa tibuok kalibotan. Mao kadto ang nag-inusarang labing brutal ug bayolenteng krimen may kalambigitan sa eleksyon dinhi sa nasud.
Sumala pa nga dunay bendisyon sa patriarka sa mga Ampatuan ang maong masaker, ang patriarkang si Andal Ampatuan Sr. namatay sa bilanggoan niadtong 2015. Apan ang pamilya niini kusganong mihimakak sa mga pasangil hangtud karon.
Private armies
Si Rep. Esmael Mangudadatu (Maguindanao) sa iyang bahin namahayag nga magsilbing litmus test sa balaod sa Pilipinas ang maong kaso. Pipila sa mga testigos sa maong krimen ang gipatay samtang nagpadayon ang kaso, apan sila wala pay nadawat nga hustisya.
“This verdict should prompt the country’s political leaders to finally act to end state support for “private armies” and militias that promotes the political warlordism that gave rise to the Ampatuans,” matud pang Phil Robertson, deputy Asia director for Human Rights Watch.
Samtang si Presidential spokesman Salvador Panelo miingon:”the rule of law has prevailed,” apan midugang nga ang kataposang hukom magagikan sa Korte Suprema.
Gipangtaming
Sa pikas bahin, ang Cebu Citizens Press Council (CCPC) nanawagan sa tanang media outlets nga unahon pagtagad ang seguridad sa ilang mga reporters, photographers o cameramen una ipadala sa usa ka lugar aron magkuha og balita ilabi na kun panahon sa eleksyon.
Dunay mga pagdudang ang mga tigbalita gigamit aron ipangtaming sa mga politikong dunay hulga sa kinabuhi gikan sa ilang mga kaatbang. Apan ning hitaboa, wala kini mosalir kay silang tanan giapil sa pagmasaker.
“CCPC renews the call for tougher safety measures in covering dangerous areas and greater caution by media managers. It also earnestly asks law enforcers to be more diligent in protecting citizens, including journalists,” matud pa sa pamahayag sa CCPC. (BANATNEWS)