Pasidaan sa mga bungol
Una nga namatikdan ang katalagsaon sa dengue di sa Pilipinas kon dili sa Cuba. Niadtong 1977, upat ka dekada ang nilabay, natakdan sa dengue 1 (usa sa upat ka matang sa dengue) ang taga Cuba sa labing unang higayon sa ilang kasaysayan. Human sa 20 ka tuig, sa 1997, naigo sa dengue 2 ang mga molupyo sa Santiago de Cuba, ikaduha nga labing dako nga dakbayan sa Cuba.
Mas daghan ang na-ospital sa mga pasyente sa dengue 2, napilo og kawalo kon itandi sa mga pasyente nga naigo sa dengue 1.
* * *
Kining kasoha ang una nga nakadapit sa pagtagad ni Dr. Scott B. Halstead, professor sa Department of Preventive Medicine and Biometrics sa Uniformed Services University of the Health Sciences sa Bethesda, Maryland, ang giila nga nag-una nga eksperto sa pagtuon sa dengue sa niagi nga 50 na ka tuig.
Kang Halstead ang labing lanog nga tingog nga nipasidaan sa tibuok kalibotan batok sa pagpamakuna sa Dengvaxia dul-an sa duha ka tuig ang nilabay. Human nagdumili pagpatuo niya, nikumpisal ang kadagkoan sa Sanofi Pasteur (tighimo sa Dengvaxia) nga sakto siya.
* * *
Ikaduha nga kaso nga nakapakumbinsir ni Halstead nga ang dengue di masagang sa kasarangan nga bakuna naglambigit sa mga inahan nga natakdan og dengue kausa o kaduha ka higayon. Ang ila nga mga anak, diha nga nataptan sab og dengue, mas grabe ang kahimtang.
Napanid-an ni Halstead nga magkataas ang gintang sa pagtakod sa nagkalainlain nga strains sa dengue magkagrabe sab ang dengue. Siya ang gipasidunggan nga labing una nga nakakaplag sa antibody-dependent enhancement (ADE).
* * *
Ginamit ang sangpotanan sa clinical trials sa Sanofi sa 35,000 ka pasyente sa 10 ka nasud nga abunda og dengue apil na ang Pilipinas, nahibaw-an ni Halstead nga mas grabe ang dengue sa nabakunahan nga mga pasyente nga wa pa matapti sa sakit, napilo og kalima ang gidaghanon sa mga pasyente nga na-ospital.
Naglibog si Halstead nganong way nahibaw sa iyang pasidaan. Natabonan ba sa kahinangop sa Pilipinas ug ubang kanasuran nga may panagang na sa dengue nga nakapatay sa kaliboan sa ilang katawhan matag tuig?
O nabutaan lang sa kompaniya nga nakagasto og $2 bilyones paghimo sa bakuna?
* * *
- Latest
