Pag-atiman sa diabetes (1)

Bisan tuod ang sakit nga diabetes, gikonsiderar na sa atong panahon nga usa ka epidemya, daghan gihapon ang wala lang magtagad niini.  Base sa statistika, kada 10 ka tawo, 1 ang dunay diabetes ug duha ang wa masayod nga diabetic. Unya kada 10 ka segundos, usa ang mamatay sa komplikasyon sa diabetes.

Kon dili kapugngan, gibanabana nga ang mga Filipino, sa tuig 2020 ngadto 2030, nga kada 10, dunay lima niini nga gi-diabetes, gumikan kay ang kadaghanan, wala manumbaling sa maayong estilo sa ilang pagpakabuhi. Kon kita nagbaton niining sakita o wala, kinahanglang maedukar kita sa batakang pag-atiman sa diabetes.

Dili lalim nga mabuhi sa diabetes, apan uban sa disiplina ug seryuso nga pagkat-on sa kahibalo sa pag-atiman niini, dako gihapon ang purohan nga mabuhi kitang normal. Dili na kita unya mabalaka nga mainutil sa mga komplikasyon niini kay maantigo man kita moalima aron masanta o maulian sa sakit nga diabetes.

Unsa ba gayud kining diabetes? – Usa ka kondisyon ni nga sagad mosaka pirme ang lebel sa bloodsugar. Mas komon ang gi-diabetes-2, kay wa kini kontrol sa pagkaon, nga menos sa insulin o dili magamit nga enerhiya ug ang diabetes-1, kaliwat o pagkatawo kini, nga wa’y katakus makaprodyus og enerhiya o insulin.

Ang sakit nga diabetes, maoy nag-una nga hinungdan nga nagkadaghan ang komplikasyon sa sakit, sama sa kadaot sa mata, kidney, hayblad, atay ug uban pa. Mao ni ang mga nasulod sa nag-unang 10 ka sakit sa tibuok kalibutan. Busa, seryusohon nato nga makahibalo sa batakang pag-atiman sa diabetes.

Hinuon, dili man nga kining diabetes mismo maoy atong bantayan, kondili ang kuyaw nga epekto sa komplikasyon nga mopainutil sa kahimsog sa lawas.