Progress and development vs. heritage and culture

Sama sa nahitabo sa Bohol, nga ilang giugmad ug gipatahom ang palibot sa Chocolate Hills, nga sa pagsugod og trabaho, walay taga-gobiyerno ang misusi ug nagpakisayod kon nakatuman ba sa mga requirements, apan, pagkahuman sa trabaho, gitak-opan.

At this stage, kon akoy gobiyerno, una nakong buhaton, mao ang pag-congratulate kanila, nga gumikan sa kaugalingon nilang initiatives, nakadugang kini sa tinguha pagpatahom sa mga countryside sa tibuok nasud.

Lain nakong buhaton, ako nga silang tabangan pag-accomplish sa mga requirements, ug kon mahimo  magpatabang ko sa Dept. of Tourism, alang sa dugang funding, to fully develop the laudable  project.               

Mao usab kini ang nahitabo karon sa atong dakbayan … nga hapit na mahuman ang Cebu Bus Rapid Transit (CBRT), ilang ipahunong, kay kono, tingalig nakasaupak sa heritage law. Nganong karon pa man?

Akong tinamban nga kwenta, this a more than 20-year project, nganong karon pa man sila mangayo sa mga document niini, kay ilang susihon kon wala ba mo-encroach ang maong proyekto sa pipila ka heritage nga mga butang nga iya sa Capitol. Karon pa sila mo-review … for their assessment and approval.?

Sa ato pa, adunay kahigayonan nga ma-disapprove? Pagka-dimalas. Unsaon man nang nasugdan na nga mga structures, ipatimbang na lang? Unya, nakagasto na man, kinsa may mo-refund, kon gikinahanglan man?

Adunay sugyot nga dili na lang paabuton ngadto sa Capitol ang proyekto, mga half a kilometer away from it. Apan, makangil-ad ba gayud ang BRT, matabunan ba gayud ang tibuok capitol buiiding?              

Anyway, inigkabasa ninyo niini, hinaut aduna nay bisag gamay na lang nga kahusayan. Unsa man, moingon kita, stop development, give way to heritage? Or, we will just allow them to exist. 

* * *

Moadto ta sa Singapore, ang gamay nga nasud nga kusog kaayo ang development, nga karon, na-poblema kon unsa ang ilang i-develop, ug kon unsa ang ilang ii-conserve.

Nag-atubang usab sila sa pangutana: “ARE DEVELOPMENT AND CONSERVATION MUTUALLY EXCLUSIVE?” Akong yano nga pagsabut, kining ilang giingon dinhi nga “conservation,” most probably, dinhi sa ato, mao kini ang ‘heritage’ nga buot ipa-preserve sa mga nasuko sa BRT.

Padayon sa pangutana: “Do we really need to choose between one or the other? I think most people will agree that the answer is no. The more important question is how do we choose what to conserve? And how do we go about making that choice?”

Dinhi sa ato, outright, ato bang gub-on ug hunongon dayon ang trabaho sa BRT? Ato una kining tun-an ug estudyohan og maayo, Kamong mga anti-BRT, pag-research una mo. Locate ug identify sa inyong giingon nga heritage. Tinuod kaha nga heritage?  Bunga lang sa hunahuna?   

Padayon: ”While there are some who stand by an anti-development or “do-nothing” philosophy, the individuals and groups who have engaged the authorities publicly on these issues have largely shown a willingness to understand the development needs and constraints at hand, and to jointly explore a range of possible solutions.

This can be solved together. Lingkori ni ninyo with the City Mayor, dili kay mo-diritso lang mo’g pahunong sa trabaho. Sa Singapore, daghan diay kaayo ang matawag nga mga heritage nga mi-give in pabor sa development. Otherwise, dili maingon pagka-progressive karon ang Singapore.