Paglahutay sa kaligdong

Nahugno ko sa balita nga may mga molupyo nga nangamatay ug kabalayan nga nangahugno tungod sa Magnitude 5.9 nga linog sa Batanes gahapon sa kadlawon. Kay labihan pa nakong panghambog sa akong mga higala niadtong Huwebes sa katalagsaon sa “Paraiso sa Amihanan” nga among naduaw pila na ka tuig ang nilabay.

Labihang lisora ang paghatod og dinaliang tabang sa mga biktima sa Itbayat, ang labing dako ug labing layo nga isla sa Batanes, nga mao ray wa namo maduaw kay kinahanglan og upat ka oras nga paglawig gikan sa ulohang Basco.

* * *

Kabahin na sa kasaysayan sa Batanes ang bangis nga katalagman. Gawas nga gibuwag sila gikan sa nasud sa lapad nga kadagatan kinahanglan silang mangandam sa kakuwang sa pagkaon sa unom ka buwan matag tuig nga tingbagyo ug busa di sila kapangisda ug kapanguma.

Gibanlas sa higanteng mga bawod ang dakong bahin sa isla sa Batan niadtong 1954 maong gihatagan ni anhing Presidente Ramon Magsaysay og mga luna sa Mindanao ug Kabisay-an ang mga Ivatan, lumad nga mga molupyo sa Batanes, nga nanglalin kay napapas ang ilang mga hinagoan.

* * *

Apan ang nagpabilin nga mga Ivatan puno sa paglaom sa ilang ugma. Ilang talagsaong gugma sa yutang natawhan ang gidangpan sa pagtukod pagbalik ug pagpalambo sa ilang kinabuhi. Bisan sa ilang kamadanihon, nilampos ang Batanes pagpugong sa pagdagsa sa mga turista nga nakapagusbat sa kinaiyahan sa Boracay ug ubang mga isla.

Nakatabang sa pagpabilin sa kalunsay sa Batanes ang ilang kalayo, kamahal sa plitehan sa ayroplano ug, labaw sa tanan, ang ilang lagda nga mga Ivatan ray makapanag-iya og luna sa Batanes.

* * *

Ang Batanes maoy kinabaratohan og presyo, kinalab-asan og mga isda ug mga utanon ug kinalamian og mga pagkaon. Mas madanihon ang kabuotan sa mga molupyo ug kamatinud-anon sa ilang paghangop sa mga dumuduong bisan unsay bulok sa panit.

Daghang nakaduaw sa Batanes nga nisunod sa ilang Honesty Cafe sa pagbalik sa ilang mga lalawigan. Apan maayo lang sa sugod ug way nakalahutay. Lisod ambasan ang kaligdong sa karaang mga Ivatan nga napabilin hangtod karon tungod sa ilang kaikog sa usag-usa ug kahadlok nga mosiwil ug mahimong tinubdan sa kauwawan sa ilang kaliwatan. [email protected]