Karong Hulyo 15 na makadawat sa unang hugna sa ilang suholan ug mga benepisyo ang mayoriya sa mga drayber ug mga konduktor sa bus. Kana kun di nang kakita og laing paagi ang bus operators sa pagsabotahe sa lagda sa Department of Labor and Employment (DOLE) ug Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB). Nga nagbasura sa karaang sistema nga komisyon ray ihatag sa mga drayber ug konduktor pinasikad sa gidaghanon sa ilang biyahe ug pasahero.
Nahawan ang agianan sa bag-ong sistema tungod sa pagbakwi sa Korte Suprema sa temporary restraining order (TRO) batok sa lagda. Nahadlok hinuon ko nga ang kakuwang sa pangandam sa DOLE ug ubang mga buhatan maoy makalawgaw sa kausaban.
* * *
Wa pa kong kadungog nga nagpasiugda og mga tigom ang DOLE ug LTFRB aron pagpasabot sa bag-ong lagda ngadto sa mga drayber, konduktor ug operator sa mga kompaniya sa bus:
• Nga di kinahanglang ibalik sa minimum ang kita sa mga drayber ug konduktor kun labaw na sa P305 ang ilang inadlaw nga komisyon, ang gitakda sa balaod mao nga di momenos sa minimum ang suholan;
• Nga kinahanglang na-enrol na sa SSS, Pagibig ug PhilHealth ang mga drayber ug mga konduktor nga angay untang nagsugod na og pahimus sa bag-ong mga benepisyo niadtong Hulyo 1; ug
• Wa did-i ang operators pagtaktak sa mga drayber ug konduktor nga moligoy human makadawat sa regular nga suholan ug mga benepisyo.
* * *
Way drayber ni konduktor, nga naa sa tarong nilang panghunahuna, nga mosupak sa bag-ong lagda. Mas makaayo alang nila ug sa mga sakop sa ilang pamilya nga garantisado ang ilang suholan ug mga benepisyo bisan sa mga adlaw nga mingaw ang pamasahero.
Di sila angay’ng magpailad sa pasidaan sa operators nga motidlom sa minimum ang madawat sa mga drayber ug konduktor nga may inadlaw nang komisyon nga P500 pataas. Kun laslasan gyong ilang kita, hangpon sila sa mas dagko ug mas makiangayong mga kompaniya sa bus. Nga hagbay rang nihatag sa ilang mga drayber ug konduktor ug regular nga suholan ug mga benepisyo.
* * *
Dakong bakak ang pasidaan sa pipila ka operators nga mabangkarota sila kun hingpit nang ikapatuman ang lagda. Nahibaw-an nako gikan sa kadagkoan sa pipila ka kompaniya sa bus nga malambuon kaayo ang ilang patigayon. Nga kinahanglan pa silang modugang og buses ug mopalapad sa ilang operasyon tungod sa nagkadaghan nga mga pasahero gikan ug paingon sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan.
Kasagaran sa mga pagsupak nanukad sa kahadlok sa kausaban. Apan di na madawat ang argumento nga dawaton unsay naandan. Kun ang naandan nisangpot di lang sa mas daghang aksidente sa kadalanan. Kun dili, ug labi na, sa pagyatak sa batakang mga katungod sa mga naglihok sa industriya sa transportasyon.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com