Mga turista sa planta

Napun-an ang limitado nakong kasayuran kabahin sa mga isyu sa pagpadagan og planta sa kuryente sa dihang giduaw namong mga sakop sa media sa Sugbo ang Asia Pacific Electric Corp. (APEC) power plant sa Mabalacat, Pampanga sa miaging semana sumad karon.

Didto nako masabti giunsa pagpadagan ang coal-powered power plant nga giisip nga labing maayong planta nga luwas sa hulga sa kalikupan.

Gituyo og adto sa mga sakop sa media ang planta sa Mabalacat aron una-una namong masabtan unsaon unya sa pagpadagan ang 246-megawatts nga planta sa Sangi, Toledo city.

Sama sa Apec sa Mabalacat, ang planta sa Sangi nga pagatawgon og Toledo Power Station in Cebu gamitan gihapon og coal aron sa paggama og kuryente nga i-abag sa Cebu-Panay-Negros grid.

Kulangon na unya og kuryente ang Metro Cebu tungod sa nagkadako nga demand sa kuryente unya nunot sa nagkadaghang mga industriya ug komersyo nga ania na magpunsisok sa Cebu.

Ang planta sa Sangi dumalahon sa Global Business Power Corp., nga sakop sa Metrobank group, uban sa Aboitiz Power Corp. ug Vivant Energy Corp. samtang ang mopabarog sa planta mao ang Formosa Heavy Industries Corp. nga mao usab ang mipabarog sa Apec sa Mabalacat, Pampanga duha ka tuig na ang nakalabay.

Sa pagsulod pa lamang namo sa planta sa Apec, gisugat kami og Cebuano nga plant operations superintendent nga lumad nga taga Compostela, si Engr. Andel Bacalla. Sa akong paminaw, mao kadtoy hinungdan nga dali kaayo kaming nakasabot nganong limpyo ang coal-powered nga planta sa kuryente ug luwas gikan sa hulga sa kalikupan tungod sa ibuga nga sulfur oxide ug nitrogen oxide nga makadaot sa atong kapunawpunawan.

Dili na lang ko mohisgot og mga teknikal nga mga terminology pagkomparar sa planta sa Apec sa padayon pang gitukod nga planta diha sa Sangi, Toledo kay basin daghan na kitang mangalibog.

Na-obserbahan lang hinuon namo nga wala gyuy aso nga makitang gibuga sa panghaw bisan sa padayong operasyon sa Apec plant atol sa among pagduaw.

Adunay daghang punoan sa kahoy sa palibot sulod sa planta nga walay makitang abog-abog sa mga dahon. Ang gikahibudngan pa namo nga sa ingon nga klaseng planta, buhi kaayo ang mga punoan sa kahoy.

Adunay mga silingang industriya duol sa planta sa Apec, pero wala gyuy nakitang mga abog-abog sa ilang atop, bongbong ug palibot.

Bisan sa halapad nga bodega sa mga coal gikan sa Indonesia ug isla sa Simirara, wala gyuy baho nga makalanag nga among natimahoan.

Ang teknolohiya nga gigamit sa planta sa Apec sama sa steam turbine, boiler island, fly ash silo, coal yard, continuous emission monitoring system, ug uban pa, kaluhaan na unya kun mabuksan na ang planta sa Sangi, Toledo city alang sa operasyon karong 2010.

Kun sama nga teknolohiya ang gamiton, tingale sama kalimpyo ang atong makit-an sa duha ka planta.

Kun unsa ka-importante ang pagpataas sa suplay sa kuryente sa Metro Cebu pinaagi unya sa tulo ka 82-megawatts nga generator sa Sangi, mao usab ka-importante ang pagkalimpiyo sa operasyon ug ka-luwas gikan sa hulga sa kalikupan.

* * *

CORDOVA. Dili maka-ako ang Kapitolyo nga mawad-an og gamay’ng pahat sa mga botante ang probinsiya kun mohinayon og bulag ang lungsod sa Cordova gikan sa puder sa lalawigan.

Apan kinsay gustong mobabag sa kalambuan sa Cordova?

Pangutana kini nga mitumaw, karon nga hugot ang pagbabag sa mga opisyal sa lalawigan sa tinguha ni Mayor Adelino Sitoy nga mopasakop sa dakbayan sa Sugbo human nahimong highly-urbanized city ang Lapulapu.

Karon nga nasap-ongan ang Cordova sa Lapulapu city, nakit-an nang daan sa mga Cordovahanon unsay ilang sangpotan human sa 2010 nga eleksiyon kun ang Mandaue ug Lapulapu hingpit nang mahibulag sa ika-unom nga distrito. Sa ato pa, layo na unya ang Cordova gikan sa igsuon niyang lungsod sa siksto distrito nga mao ang Consolacion.

Kini nang nakita nilang rason nga adto na lang sila modangop sa dakbayan aron mahimo na lamang distrito, inay magpabiling lungsod nga nasap-ongan sa Lapulapu ug maalihan ang kalambuan gikan sa lalawigan.

Adunay gusto nga adto ipasakop sa Lapulapu ang Cordova.

Mahimo kaayo kini!

Apan ang pangutana kun gusto ba sa mga Cordovahanon nga magpasakop sa Lapulapu?

Nganong hikawan man nato ang mga damgo ug tinguha sa mga Cordovahanon nga molambo pinaagi sa paggapos sa kasamtangan niining nahimutangan karon?

Kun buot niining mopasakop sa siyudad sa Sugbo, unsa man ang problema?

Kay lagi nag-ingon ang balaod nga kinahanglang magsumpay (contiguous) ang duha ka teritoryo aron katugotan kining magsagol ug maghiusa (merge), kinahanglan ba’ng sundon kini hangtod mapapas ang Cordova sa mapa tungod sa pagkagapos niini sa walay tagad nga inahang-kagamhanan sa lalawigan ug paghikaw sa kahigayonan niining molambo kun mosikit sa siyudad sa Sugbo?

Adunay daghang mabuhat aron mapapas ang pagka-imposible sa merger sa Cordova ngadto sa siyudad sa Sugbo. Usa niini mao ang paghimo og lapad nga reclamation pagsumpay sa Cordova ug siyudad sa Sugbo.

Dili nato angayang sirad-an ang atong utok aron hunahunaon ang ka-imposible sa laraw sa mga Cordovahanon tungod lang sa politika.