UN dapat nang makialam, i-'demilitarize' ang South China Sea, sabi ng Bayan Muna

MANILA, Philippines — Sa gitna girian sa West Philippine Sea at mga kwestyon sa pangingisda ng Tsina sa exclusive economic zone ng Pilipinas, nanawagan ang isang militanteng grupo sa United Nations na tumulong na para mapahupa ang tensyon sa South China Sea.

Sa isang international lawyers conference sa Moscow, Russia, nanawagan si Bayan Muna Chairperson Neri Colmenares na tuluyan nang ma-demilitarisa ang South China Sea.

"We can file a resolution with the UN General Assembly and the UN Security Council calling for the UN to intervene to avoid escalating the tension in the disputed area," sabi ni Colmenares Biyernes.

(Pwede tayong maghain ng resolusyon sa UN General Assembly at UN Security Council para manawagan sa kanilang manghimasok na upang mapahupa ang tensyon sa pinag-aagawang lugar.)

"If the disputants cannot agree on demilitarization, we must resort to institutions like the United Nations to implement the dismantling of military installations and demilitarization of the entire South China Sea by all countries including China and the other disputants," sabi ni Colmenares.

(Kung hindi magkakasundo ang mga umaangkin sa lugar sa demilitarization, kailangan nating tumakbo sa mga institusyon gaya ng United Nations para ipatupad ang pagtatanggal ng mga military installations at pagdedemilitarisa ng lahat ng claimants sa South China Sea kabilang ang Tsina.)

Chinese militia, military itinatapat sa mga sibilyan?

Sa nasabing kumperensya, inilatag din ni To Anh Tuan, deputy director ng Bien Dong Institute for Maritime Studies ng Vietnam, kung paanong "nagkukunwaring" civilian fishermen daw ang mga milisiya ng Tsina.

"He showed pictures of Chinese fishing boats with high level communication equipment but without the usual fishing gear," dagdag ni Colmenares.

(Nagpakita siya ng mga litrato ng mga bangkang pangisda ng Tsina na may matataas na antas ng komunikasyon ngunit wala sila noong mga karaniwang kagamitan sa pangingisda.)

Nagpakita rin daw ang Vietnamese expert ng mga satellite images kung saan naka-angkla lang daw ang mga bangka nang matagal sa mga lugar kung saan walang isda.

"[W]hich means they are not there to fish but to impose China’s military control in South China Sea incuding the bullying of civilian fishermen from other countries," dagdag ng militanteng lider. 

(Ang ibig sabihin, nandoon sila hindi para mangisda kundi para manggipit ng mga sibilyang mangingisda mula sa ibang bansa.)

Samantala, isiniwalat din ni Hideshi Tokuchi ng Japanese National Graduate Institute, na dating Deputy Desense Minister ng Japan, na inihalo na ang coast guard ng Tsina sa kanilang hukbong sandatahan.

Miyerkules nang sabihin ni Pangulong Rodrigo Duterte na "hindi niya mapipigilan" ang mga Tsino sa West Philippine Sea dahil hindi rin naman daw sila mapigilan ng mga kanluraning kapangyarihan.

"Kung i-prohibit ko, how do I enforce my desire? Takot nga ang Amerika, ayaw ngang mag-confront tapos ako pa ang ipusta nila. Gusto talaga nilang mapasubo ako," sabi niya sa ika-122 anibersaryo ng Presidential Security Group.

Papayagan din daw ni Duterte ang mga Tsinong mangisda sa exclusive economic zone ng Pilipinas upang hindi na galawin ang mga Pilipino sa West Philippine Sea.

“'Will you allow the Chinese to fish?' Sabi ko, 'Of course.' ‘Yan ang pinag-usapan namin noon, kaya tayo naguusap eh. And that was we were allowed to fish again. It was a mutual agreement. Sige bigayan tayo. Fish ka doon, fish ako dito."