Tinuod diay ang atong gikahadlokan. May gitago gyod diay si Agriculture Secretary William Dar gikan sa katawhang Pilipinhon mahitungod sa pagsud na sa kagaw sa African Swine Fever (ASF) sa pipila ka barangay sa duha ka lalawigan sa Luzon:
• Niadto pa diayng Agosto nga napamatud-an sa ilang laboratoryo sa Department of Agriculture (DA) nga ASF ang namatyan sa mga baboy sa Rizal ug Bulacan; apan
• Gitago niya ang kasayuran sa dul-an usa ka buwan di lang gikan natong kasarangang mga molupyo kon dili gikan sab sa gabinete ni Presidente Rodrigo Duterte.
* * *
Natsambahan lang nako og lili ang taho sa DA mahitungod sa mga kaso sa ASF sa Pilipinas ngadto sa World Organization for Animal Health (OIE) nga nagbase sa France nga maoy tigbantay sa tanang sakit sa mga hayop.
Tingali mahibung ka nganong lahi ang ngan sa kahugpongan, nga gisakpan og 181 ka nasud, ug ang acronym. Natukod sila niadtong 1924 isip Office International des Epizooties (OIE).
Nahimo silang World Organization for Animal Health niadtong 2003 apan gipabiling orihinal nga acronym.
* * *
Gitaho ni Dar sa OIE nga nagsugod og pangamatay ang mga baboy niadtong Hulyo 25.
Napamatud-an nila ang ASF sa laboratory test sa blood samples sa nangamatay nga mga baboy nga gihimo sa Animal Disease Diagnostic and Reference Laboratory (ADDRL) sa DA niadtong Agosto 16.
Gitaho sab ni Dar sa OIE nga nadawat nila niadtong Agosto 30 ang resulta sa confirmatory tests nga ASF gyud ang namatyan sa mga baboy gikan sa The Pirbright Institute sa Surrey, England nga reference laboratory sa OIE.
* * *
Gipahibawo ni Dar ang gabinete nga may ASF nang Pilipinas niadtong Septiyembre 4 ug ang publiko niadtong Septiyembre 9, dul-an sa buwan human napamatud-ing ASF sa ADDRL.
Kini human siya nipasalig nga di ASF ang namatyan sa mga baboy niadtong Agosto 25, siyam ka adlaw human unang nakaplagan ang ASF sa laboratoryo, apan di motug-an unsay tinuod nga hinungdan kay nabalaka siya nga magkaguliyang ang katawhan.
Di ba makiangayon lang nga palagputon si Dar ug tapuson ang taphaw niyang liderato aron kapulihan sa mas takos nga tagduma ang paningkamot pagpanalipod sa P260 bilyones natong industriya sa baboy gikan sa ASF?
* * *