Paundayon sa kinaiyahan
Masabot ang katin-awan sa mga molupyo sa kabaybayonan sa Dakbayan sa Talisay, kansang mga panimalay nagusbat sa dagkong bawod tungod sa pagkusog sa habagat niadtong Lunes, sa pagbalibad sa awhag nga pabalhinon sila sa mas luwas nga mga dapit:
Kon ibalhin sila sa bukirang barangay sa Maghaway, mahilayo na pag-ayo sila sa pagpangisda nga mao ang panginabuhi nga namat-an nila og buot; ug
Dili kada adlaw ug dili tibuok tuig ang hulga sa habagat ug mas daghang mga adlaw nga luwas sila nga magpabilin sa ilang mga pinuy-anan daplin sa dagat.
* * *
Masabot sab ang pagtugot sa lokal nga mga opisyal sa Talisay nga pabalikon ang mga molupyo ug ayuhon ang nagusbat nilang kabalayan kon molurang na ang habagat ug mogagmay na ang bawod:
Dili sila makapugos sa mga molupyo sa pagbalhin, nihit ang relocation sites ug tinuod nga layo ra ang Maghaway sa naandang mga panginabuhi sa naapektahan nga mga pamilya; ug;
Gatusan ka botante ang mga sakop sa nabiktimang mga pamilya ug kay piniliay na man sunod tuig, segurong danihon sa ilang politikanhong mga kaatbang kon pugson sa pagpapahawa gikan sa kabaybayonan.
* * *
Apan matag abot sa habagat kada tuig, lubatlubatan gyud ang mga molupyo sa posibleng pagkagusbat sa ilang mga panimalay ug kabtangan, ug pagkalumos sa ilang mga bata ug katiguwangan, labi na kon maatol nga taob ang dagat sa lawom na nga gabii, o kadlawon.
Dili mahimong isalig sa pamasin ang kaluwas sa mga molupyo. Dakong binuang ang pagpanghinaot nga ang sunod nga habagat dili sama kakusog, nga mamugna nga mga bawod dili sama kadako ug nga ang mamugnang kadaot dili sama kalapad.
* * *
Sa dili pa mogahin og dugang pundo ang Talisay City Hall pagpalig-on ug paghimong mas habog sa ilang seawall, angay silang pasabton nga ang kinaiyahan dili kasuklan ni kababagan, igo lang nga kapaundayonan.
Gawas sa pagsibog sa kabalayan palayo sa dagat mapuslanon sab ang pagpananom og mga bakhaw nga napamatud-an nga labing epektibo sa pagsagang sa dagkong bawod. Angay’ng pahinumdoman ang mga tagdumala sa Talisay nga ang lapad nga bakhawan maoy nakapanalipod sa mga molupyo sa Eastern Samar gikan sa makalilisang nga storm surge sa bagyong Yolanda lima ka tuig na ang nilabay.
- Latest
