Kanus-a pa man makaamgo si Presidente Rodrigo Duterte nga si National Food Authority (NFA) Administrator Jason Aquino maoy nanglawgaw sa industriya sa bugas? Bisan nabutaan sa papel ni Aquino sa iyang kadaogan pagka presidente, angay’ng tawgon ang iyang atensiyon sa mga atraso ni Aquino:
• Ang iyang pagbisto inay pagsulbad sa kanihit sa NFA rice dayong tapos sa niaging tuig nakapasulbong sa presyo sa commercial rice; ug
• Ang ahat niyang pahibawo sa dugang importasyon sa bugas humay mahimong makapasulbong sa presyo sa merkado sa kalibotan.
* * *
Ambot hain ni kapusta si Aquino. Apan ang beteranong mga negosyante og bugas makatambag unta niya nga ang pagpahibawong daan sa iyang plano pagpananghid sa NFA Council pag-import og dugang usa ka milyon ka tonelada nga bugas humay makapasulbong sa presyo sa merkado sa kalibotan.
Ang mga nag-una ni Aquino sa NFA nipasabot nga unya na unta dayong subasta ipahibawo ang pagpamalit og 500,000 ka tonelada nga bugas humay karong tuiga ug dugang 500,000 ka tonelada sa unang mga buwan sa 2019. Kon mosulbong ang presyo tungod sa ahat nga pahibawo ni Aquino, ang kabos nga mga konsumidor maoy labing maalaot.
* * *
Sa wa pa matilok ang mga bodega sa NFA karong tuiga, sa labing unang higayon sukad sa pagkatukod sa ahensiya, nakasinati ta og krisis sa bugas humay niadtong 2008. Niadtong higayona, ang krisis nanakod sa ubang kanasuran sa kalibotan.
Ang nahimong pabilo sa kalibotanong krisis mao ang tawag ni kanhi presidente Gloria Macapagal-Arroyo sa Primero Ministro sa Vietnam nga nagnihit nang bugas sa Pilipinas. Ang iresponsableng lakang maoy gibasol sa mga eksperto nga nakapaburot sa krisis bisan way aktuwal nga kanihit sa bugas humay.
* * *
Hinaot nga di gikan ni Arroyo ang tambag nga gituohan ni Presidente Duterte pagpalabi ni Aquino kay ni Cabinet Secretary Jun Evasco, nga iyang gitaktak sa pagka chairman sa NFAC, ug sa mga sakop sa Kongreso nga niawhag sa dinaliang pag-ilis sa liderato sa NFA.
Kay kon magdumili pagkat-on sa pagtulon-an sa kasaysayan, mameligro si Presidente Duterte sa pagsubli ini. Di ra ba maayo ang mga timaan: Kapin sa buwan human nangabot ang imported nga NFA rice, wapa mokanaog ang presyo sa commercial rice.
* * *