Balik sa Bohol, balik!: Tinagik ni Eleanor E. Valeros

LOBOC, BOHOL, Philippines --- Miutaw-utaw na pagbalik ang floating restaurants sa Loboc River niadtong Oktubre 24 human nakasinati og pagtay-og sa yuta dihang usa ka reverse fault line system ang mitumaw karon diha sa Anonang, Inabanga nga mitabas latas sa bukirang bahin ngadto sa Sagbayan ug Catigbian.

“Mubakud gyud mi. We refuse to succumb to this predicament,” pamahayag ni Mayor Helen Caliposan Alaba nga nangunay pagpakita namong mga dinapit nga back-to-normal operations na karon ang Loboc River Cruise.

Saysay niya nga tinuod maglisud sila sa pagkabig niadtong naandang gibag-on sa turistang motuyo o mohapit sa Loboc tungod sa kalihokan may kalambigitan ang turismo – sama na lang sa river cruise, hanging garden tour, zipline/suislide, wildlife sanctuary tour, forest trail walk, heritage site tour, ug daghan pa. “Di man gud ikalalis nga mahadlok pa gyud sila tungod kay ila mang makita ug mabasa sa balita nga puros damage ug relief ang nahitabo dinhi. But we are up on our feet now. Mibarog mi gikan sa pagkaluhod. Pasalamat pud mis Ginoo nga wala mi magrabehi dinhi. So business as usual na ta. Hope kamong taga-media makatabang namo pag-announce ani,” panawagan niya.

Gibasol sab ang mga taho nga mounlod kuno ang Bohol. Mao sab ni nakapasamot sa kahingawa sa mga bisita, ingon man sa mga residente. “Kudjawa man pud og mounlod mi. Mounlod pud ang Loboc!” Kini nahimong komedya dihang giagni ang taga-media nga mopasupot kun giunsa sa matag reporter pagbalita ang mga nahitabo sa nagkadaiyang lungsod nga apektado sa linog.

“Bohol is up and running!” Hinungdan nga sa dihang mibukas pagbalik ang Loboc River Cruise nakadani dayon kini og 200 ka lokal ug langyaw nga turista nga wala mopadayag og kabalaka tungod kay nakahibalo na sila nga dili tanang bahin sa Bohol nahiagum sa maong mapintas nga katalagman.

“Life goes on. Except for the collapse of heritage structure Loboc Stone Church, we have more to offer pa dinhi. Help us disseminate the good news,” hangyo ni Mayor Alaba.

Gitak-upan lang sa makadiyot ang Gates 3 ug 4 human sa linog tungod kay nabahirig kini, tungod sa paghulpa sa yuta kilid sa suba apan dali ra sab dayon kuno kining giayo aron makaaginod na pagbalik ang panginabuhian nga naghatag og P75 ka milyon matag tuig sa panudlanan sa Loboc. Doble sab kuno ilang buhaton karon nga paningkamot aron matapakan ang nawalang dul-an sa P1 milyon sulod sa siyam ka adlaw, pag-angan angan sa kahimtang sa palibot, samtang sunodsunod ang aftershocks.

Atol sa Bohol Tourism Recovery Plan consultation, gihulagway ang subling pagtukas isip kahigayonan “to reassess and refocus policies and objectives as to the management, marketing and promotion to complement the need to revise land use policies” labi na karon nga ang Philippine Institute of Volcanology and Seismology miila sa nasiak nga yuta sa Anonang nga usa ka bag-o nga fault line sa nasud, may gibanabanang 100 kilometro ang gilay-on. Tataw ang mando ni Dir. Renato Solidum: five-meter buffer zone gikan sa pikas-ug-pikas nga habig sa maong kang-a sa yuta.

“Since expected na nato nga long-playing ang image of ruins and damage, tour operators have to focus on regaining the confidence of the locals. So focus on the locals. Get the Filipinos back. The foreigners will come later,” mao ni hinugpong nga baruganan sa nanambong sa maong tigom nga gilangkoban sa mga taga Department of Tourism, opisyales sa LGU sa Bohol ug Loboc, tour operators, ingon man taga-media. “Just don’t let the market wait.”

“Kining reopening is not just about recovery. Gipakita namo nga kaming taga-Bohol usa lang ang among lihok, ug naningkamot sad mi ma-transform ang among lugar into a bigger and better tourist attraction,” panapos ni Mayor Alaba.

“Balik sa Bohol, balik!” Mao ni ang huning miganoy sa tanang luwan sa floating resto duyog sa pagkiaykiay pagbalik sa mga sakayan ibabaw sa Loboc samtang masud-ong ang milukapang San Pedro Church ug ang nagtakilid nga viewing deck tupad sa hanging garden (footbridge), timaan nga human sa matag trahedya, dunay bag-ong kahigayunan nga mapaabot. Hangtod buhi ang paglaum, ug nagdilaab ang pagtuo, padayon ang biyahe sa Bohol. (BANAT NEWS)