“Be a Blessing”

CEBU, Philippines — Dako siya og pagtuo nga aduna gayu’y tumong nganong gipakatawo kita niining kalibutana. Ug tahas nato mao ang pagkaplag sa maong tumong ug ang pagbuhat niini. Nagtuo pud siya nga gihatagan kita sa Ginoo og grasya, kini aron makatabang kita ngadto sa ubang tawo nga nanginahanglan.

Siya mao si Irish Aloyan, 32, nagpuyo sa Maghaway, Talisay City, kinsa tag-iya sa online business nga Ai Authentic Lane ug Bagz Hauz, president sa Quota International Inc. Sto Niño de Cebu Chapter ug Financial Consultant sa Pru Life UK.

Niagi si Irish og daghang pagsulay sa kinabuhi apan padayon siyang nagpakalig-on hangtod nga nakab-ot niya ang kalambuan. Lumad siya nga taga Banbanan, Tampilisan, Zamboanga del Norte ug kamanghuran sa upat ka managsuon.  Mananggot og guma ang ilang mga ginikanan ug ila kining ipatimbang matag Domingo aron makapalit og pagkaon. Kasagaran nilang pagkaon mao ang mais, bulad, utanon ug isda. Apan gitay-og sa dakong pagsulay ilang pamilya sa dihang nagbuwag ilang mga ginikanan, sa nag-edad siya og sayis anyos. Uban sa ilang inahan, nibalhin sila og puyo didto sa Binuri, Salug, Zamboanga del Norte, diin nagpuyo lang sila sa buus, (butanganan sa mga inani), sulod sa lima ka buwan.

“Gamay ra gyud kaayo siya, igo ra me masud,”asoy pa ni Irish sa Banat News Tingusbawan.

Gikan sa buus, nibalhin sila sa usa ka payag nga gipatukod sa igsoon sa iyang inahan, diin nipa ug haligi lang ang makita niini, wala’y bongbong ug salog.

Nagtungha siya sa Binoni Elementary School, diin maglakaw siya og usa ka kilometro aron makaabot sa maong tunghaan. Gipaambit ni Irish nga kon wala silay klase  maghapon sila sa umahan. Nakahinundom pa sab siya sa higayon nga mag-ilog sila’ng managsuon sa hapin sa abuno sa mais kay ila man kining himuon nga pandong padulong sa tunghaan kon mag-uwan.

“Kay wa man me kwarta, manguha kog santol ug bayabas, akong pailisan og papel sa akong mga classmates,” niya pa.

Sa dihang Grade 3 na siya, nilarga iyang inahan didto sa Manila aron magpa-maid. Nahabilin sila managsoon didto sa Zamboanga. Maayo na lang nga mosuporta kanila panagsa ilang amahan.

Nigradwar siya sa elementarya isip valedictorian ug nipadayon og tungha sa Western Mindanao State University-Tampilisan Campus.

Kay layo man sa ilaha ang tunghaan, nagpuyo lang siya sa boarding house. Igo ra pambayad sa abangan ug matrikula ang mahatag sa iyang inahan busa niapil siya og mga pageants aron makakwarta.

Una siyang nakadaog sa ilang tunghaan, diin nalibre siya sa matrikula pagkasunod semester. Unang dako nga pageant nga naapilan niya mao ang Ms. Tampilisan 2000 diin siya ang narayna ug nakadawat og P5,000. Human adto nagsunod-sunod na ang iyang kadaugan.

“Aron lang gyud makatiwas ko’g eskwela, usahay mo-absent ko kay naay pageant,”niya pa.

Aktibo sab si Irish sa pag-apil og mga kalihukan sa tunghaan busa nigradwar gyud siya nga Performer of the Year.

Nagtungha siya sa kolehiyo sa Andres Bonifacio College sa Dipolog sa kursong Nursing. Naggasto kaniya mao iyang maguwang kinsa maestro na adtong panahona.

“Among kamagwangan kay teacher na, ang ikaduha kay pulis na, ang ikatulo kay engineer na. Naa gyud mi pangandoy bisan pobre me,”niya pa.

Padayon siya sa pag-apil og pageants bisan sa kolehiyo. Apan nasugamak sa laing suliran si Irish pag-abot niya og 3rd year. Nabuntis siya ngadto sa iyang uyab nga nakaila ra sab niya sa hayiskul pa.

“Gisampalong gyud ko ni kuya, give up gyud nako akong pagka beauty queen,”saysay pa niya.

Naundang siya pagtungha ug nakigpuyo sa iyang uyab kauban ang pamilya niini.

“Magkinto gyud ka, wala moy mga trabaho. Mag-breastfeed gyud ko for two years para walay ikaestorya sa gatas,”sigon pa niya.

Apan sa dihang niabot og dos anyos ilang anak nagbuwag sila sa iyang kapuyo. Ni-istar una siya sa iyang higala, usa pa nipauli sa ila. Niining panahona, nagbalik na ilang mga ginikanan.

Hangtod nga nakahukom si Irish nga moanhi sa Cebu aron mangita og kaayohan. Nagtrabaho siya dinhi isip on call promodiser sa mga kompaniya. Halos tanan niyang sweldo  ipadala niya ngadto sa iyang anak.

“Nausab gyud tanan. Pero ako positive lang, naa man koy anak, I have to embrace it, I have to be a mother,”niya pa.

Hangtod nga nahimo siyang promodiser sa usa ka processed food sulod sa usa ka mall. Usa ka buwan ang nilabay  nibalhin siya og trabaho sa Cagayan isip office assistant sa maong kompaniya. Dinhi niya nakaila iyang bana karon nga si Paulo, kinsa manager sa maong kompanya.

Gisumsuman sila og libak human nasuta nga aduna silay relasyon busa nakahukom siya nga magpabalhin og laing department. Nahimo siyang supervisor sa usa ka warehouse niini.  Medyo dako na man iyang sweldo, iya nang gikuha ang iyang anak gikan sa iyang mama ug uban sila nga nagpuyo sa Cagayan.

Pilay lakat sa panahon, nabalhin ang iyang uyab dinhi sa Cebu ug pila ka buwan ang nilabay niapas sila sa iyang anak.

Wala na siya’y trabaho niining panahona busa nakahukom siya nga motiwas og tungha pinaagi sa Expanded Tertiary Education Equivalency and Accreditation Program (ETEEAP) sa kursong Business Management. Programa kini alang sa mga tawo nga trabahante apan gusto motungha og kolehiyo.

Niining panahona nagsugod pa lang siya sa iyang online business , diin namaligya siya og branded nga sapatos ug bag.

“P2,000 ra akong puhonan ato. Manghangyo lang ko nga di sa ko paninglon, ako sa i-dispose. Ginarolyo lang nako ang halin,” niya pa.

“I read books, moadto ko’g mga university library ug mobasa sa mga thesis about social media, nangita ko’g supplier online para molambo ang negosyo,”sigon pa niya.

Gikan sa P2,000 nga halin sa usa ka buwan, nianam kini og saka hangtod nga niabot og P40,000 ang buwan. Nahuman siya sa ETTEAP niadtong 2014 ug usa  ka buwan ang nilabay gikasal sila ni Paulo. Nagpokus siya sa pagbaligya online diin usahay mohalin siya og P200,000 kada buwan.

Human nilambo iyang negosyo, iyang gipatarong ang balay sa iyang mga ginikanan didto sa Mindanao. Iya sab gipangtabangan ang mga tawo nga nitabang kaniya kaniadto nga naglisod pa siya. Gawas sa iyang negosyo, adbokasiya ni Irish mao ang pagsagop sa mga iring ug iro nga wala’y tag-iya. Iya rang anak ang hilig og iro kaniadto apan kalit lang nga nibatyag siya sa maong hayop.

Hangtod nga nagtukod siya og kaugalingon nga shelter sa mga iro ug iring ug gihimo ang grupo nga Ai Rescue, Ai Care Dogs & Cats niadtong 2014.

Gawas niana, president sab siya sa Quota International Inc. Sto. Niño de Cebu Chapter kinsa nag-atiman sa mga hearing-impaired persons. Nasulod sab siya sa niaging tuig sa Pru Life UK isip Financial Consultant, diin magpasabot siya ngadto sa mga tawo sa importansiya sa insurance.

“Naa lang gyud koy ambisyon. Trabahoan gyud na nako. Kitang tanan naay purpose sa kinabuhi, you have to know your purpose. Kung gi-bless ka, naa nay rason, be a blessing to others. Stay humble sad,”paambit pa niya.

Busa tambag niya ngadto sa mga tawo nga angayang positibo lang kanunay aron makab-ot ang pangandoy.

“Stay motivated, focused, and positive despite challenges. Always be grateful for what you have. Be a blessing to others, you never know what could happen next.”