Kalampusan luyo sa mga pagsuway

CEBU, Philippines — Kumbinsido siya nga kon matinabangon ka ngadto sa isigkatawo, posibli gyud nga molambo kita. Niya pa, kon unsay gibuhat nimo sa imong isig katawo, mosumbalik ra gyud kana kanimo. Busa kinahanglang mobati gyud kita sa atong isig kaingon aron bawsan sab kita og grasya gikan sa Kahitas-an.

Kini sigon pa ni Jessieryl P. Pitogo, 43 anyos, taga Imbao, Calawisan, Lapu-Lapu City, ug kinsa nahimong National Awardee isip Best DOLE Assisted Livelihood Project 2018 Kabuhayan Award.

Si Jessieryl o “Jiji” maoy tag-iya sa K’Hanz Cakes and Pastries nga namaligya sa lamian nga mga cakes, kakanin ug uban pang produkto.

Sa wala pa nanag-iya og negosyo, niagi una siya og tumang kalisdanan. Lumad siya nga taga Labogon, Mandaue City ug ikaduha sa lima ka managsuon. Wala’y trabaho iyang amahan ug nag-inusarang nagbuhi kanila ilang inahan.

“Akong mama mopalit og isda sa Pasil unya ibaligya niya sa merkado,”asoy pa niini ngadto sa Banat News Tingusbawan.

Alas dos pa lang sa kadlawon momata na si Jiji aron ubanan ang inahan sa pagpalit og isda didto sa Pasil. Gikan didto, moderetso na iyang inahan sa merkado ug siya nalang ang mopauli sa ilaha, dala ang usa ka kilo nga isda nga iyang ibaligya ngadto sa ilang mga silingan.

Gipaambit sab ni Jiji nga aron makakaon sila kaniadto, manguha lang sila og manga ug tungaon aron isuwa.

Gawas sa isda, namaligya sab og utanon iyang inahan.

Gikan Grade 1 hangtod Grade 5, siya ang 2nd honor sa klase ug nigradwar isip 1st honorable mention bisan pa man nga dili kanunay makatuon gumikan sa mga gimbuhaton.

Nipadayon siya pagtungha sa Consolacion National High School. Kay half day ra man iyang klase, nagtrabaho siya kada hapon isip tigliha og rattan sa sweldo nga P300 ang semana. Bisan sa kalisod, kanunay gihapon siya malakip sa pilot section hangtod na sa iyang pagtapos sa hayiskul niadtong 1992.

Nakatrabaho siya isip operator sa TIMEX. Bag-ohay pa gani siya nakatrabaho, gihampak siya og pagsuway dihang nasakit ang iyang inahan. Napuno sila sa utang sa pagpatambal niini apan wala gihapon kini nagdugay ug namatay.

Upat ka tuig gikan sa operator, na-promote siya isip Quality Control Inspector ug niadtong 1999, sa edad nga 24 anyos, naminyo siya ngadto sa iyang kauban nga si Aris.

Nanimuyo sila sa Carajay, Opon kauban ang duha ka manghod.

“Wala gyud nako gibuhian hangtod ni-graduate sa hayiskul ang usa ug ang kamanghoran ni-graduate sa college,”niya pa.

Nagbalhin-balhin sila og abangan hangtod nga nangutang sila sa cooperative sa ilang kompanya ug nipalit og yuta sa usa ka subdivision ug nagpatukod og balay.

Pito ka tuig ang nilabay  na-promote nasab siya isip Watch Analyst ug napili nga Best Employee of the Year.

Apan niabot ang dakong pagsulay sa ilang pamilya sa dihang natawo ang ikaduha nilang anak. Lima pa lang kini ka buwan nasuta nga aduna’y buslot ang kasing-kasing niini ug kinahanglan operahan sa labing daling panahon didto kaulohan.

Aron maoperahan ang ilang anak, nangutang sila og kapin usa ka milyon ngadto sa coop sa ilang trabahoan.

“Akong take home pay ato kay P600 nalang monthly, sa akong bana kay 1,000 monthly. Dako kaayo og kaltas,”sigon pa niini.

Busa nangita siya og lain nga kapangwartahan. Natunong sab nga niadtong 2004, nagtanyag ang ilang kompaniya og libre nga classes nianang summer. Busa, nikuha siya og baking.

Unya nakahukom siya gamiton iyang nakamahoan sa baking ug pahimuslan ang napalit niyang mga gamit sa pag-bake.

Una niyang gimugna mao ang banana cupcake ug chocolate monsters. Iya kining gibaligya didto sa iyang mga kauban sa trabaho ug modawat sab siya og order sa cakes. Matag out niya sa trabaho mamaligya sab siya sa ilang canteen. Dinhi siya nakasuway og dagan dagan sa merkado sa Opon aron lang dili madakpan sa pag-display nila sa ilang baligya.

Lima ka buwan gikan pagsugod niya og negosyo, nakaapil siya og libreng business plan seminar sa University of San Carlos-Kapamilya Negosyo Na niadtong 2011.

“Sa KNN gitudloan me unsaon pagnegosyo, motabang sab sila aron makasulod me sa mga mall,”asoy pa niini.

Gipahimo sila og business proposal ug usa siya sa mga nakadaog ug gihatagan og P10,000 nga capital gikan sa Department of Labor and Employment aron itukod ang gi-propose nga negosyo.

Iya kining gipamalit og ingredients ug mga ekipo sa pag-bake. Mao sab kini sinugdanan sa pagdisplay niya sa iyang produkto sulod sa usa ka mall kada Domingo. Dinhi nahimugso ang K’Hanz Cakes and Pastries diin nag-abang lang sila kaniadto og gamay nga lamisa. “Nana koy camote roll ug mga kakanin ato. Nindot to kay makahalin gud meg P10,000 usa lang ka adlaw,”niya pa.

Nagkadaghan ang iyang orders ug motrabaho na siya nga wala’y tulog. Hangtod nakahukom siya nga moundang og trabaho niadtong 2013 ug magpokos sa iyang negosyo.

Dinhi nagmugna napud siya og laing produkto, ang empanada ug pizza roll. Nag-display napud siya matag weekends sa laing duha ka malls. Gikuha niyang trabahante iyang mga silingan nga wala’y mga trabaho aron aduna siya’y katabang sa pagluto ug pagbantay sa iyang tindahan didto sa mga malls.

“Working students ug mga inahan akong mga tawo,”niya pa.

Ug niadtong 2016 nakaangkon na gyud siya og kaugalingong pwesto sa usa sa mga malls  ug kada adlaw na siya nag-display didto.

Gawas sa mga mall, mo-supply sab siya sa mga  corporate events .

Upat ka tuig human gihatagan sa DOLE og capital, gihatagan napud siya og laing P10,000 kay nakita niini nga nilambo gyud iyang negosyo.

Hinungdan nga nakadaog siya isip Regional ug National Awardee isip Best DOLE Assisted Livelihood Project 2018 Kabuhayan Awards niadtong Mayo.

Naimpas gyud ilang usa ka milyon nga utang sa coop pinaagi sa iyang kita sa negosyo. Napatungha sab niya iyang mga anak sa private schools ug nakapalit og mga life insurance. “Passion lang gyud nimo imong gibuhat. Determination ug perseverance pud gyud,”niya pa.

Importante sab matod pa nga tun-an nimo unsa nga matang imong customer ug kon  unsa ilang gusto.

“Ako gyud na ang mo-prepare kay dapat naa gyu’y consistency akong mga products,”sigon pa niini kinsa kanunay moapil og baking seminars aron makahatag og bag-o ug lahi sa uban nga produkto.

Iyang mga produkto karon mao ang camote & pizza roll, empanada, puto cheese, cupcakes, banana cakes ug maja.

“Basta motabang ka sa imong isigkatawo, molambo gyud ka. Kung unsay gibuhat nimo sa imong isig katawo mobalik rana nimo,”niya pa.

Busa pangandoy niya nga modako pa iyang negosyo aron makatabang pa siya ngadto sa ubang tawo.

“Customer service gyud ang pinakaimportante. Tarunga sad pagdala imong mga tawo.” “Molampos ka kung naa kay passion sa imong gibuhat, determination ug perseverance. Kinahanglan mobati sad gyud ka sa imong isigkatawo ug pag-ampo gyud.”