Semana ni Leon Kilat
Dunay matahom nga panghitabo nga masaksihan karong semanaha sa Bacong, Negros Oriental, ang lungsod nga natawhan ni Heneral Pantaleon Villegas, tinuod nga ngan sa bantogang pangu sa rebolusyon sa mga Sugbuanon batok sa mga Katsila niadtong 1898 nga si Leon Kilat.
Tibuok semana ang kalihokan sa pagpasidungog ni Leon Kilat. Nga gisugdan sa mabulukon nga parada niadtong Sabado, Hulyo 23, ug tapuson pinaagi sa mas dakong kasaulogan karong Miyerkules, Hulyo 27, ang ika-143 nga sumad sa iyang adlawng natawhan.
Makahingpit sa kamakahuloganon sa kasaulogan mao ang panag-abot sa mga molupyo sa Bacong ug mga dinapit gikan sa Carcar City sa Sugbo--ang una ug kataposang dapit nga naabtan sa batan-ong rebolusyonaryo.
* * *
Natawo si Leon Kilat sa Bacong sa Hulyo 27, 1873. Gipatay siya sa Carcar sa Abril 8, 1898. Sa ato pa, 24 ka tuig ug 10 ka buwan ang iyang pangidaron dihang gibudhian sa iyang kaubanan ug gibuno samtang nahinanok sa giabtang bay sa Carcar.
Kontrobersiyal ang kamatayon ni Leon Kilat. Kay naglambigit sa labing inilang mga pamilya sa Carcar ug sa Sugbo. Apan ang taga Bacong wa magdumot. Inay tungluhon, gidasig nilang taga Carcar sa pagduyog sa tinuig nilang pasidungog sa labing bantogan nilang anak ug usa sa labing isog ug takos nga pangu sa pagsukol sa mga Sugbuanon sa mga langyaw nga niulipon nila.
* * *
Nagtrabaho si Leon Kilat sa Sugbo tulo ka tuig sa wa pa mahimong pangu sa lokal nga mga Katipunero: Sa Botica Antigua sa eskina Burgos ug Legazpi; dayon sa bakery sa Pahina; ug sa circus sa mga Tagalaog nga maoy nipasud niya sa Katipunan.
Pipila sa bantogang mga Sugbuanon nga isog nga nibarug uban ni Leon Kilat: Andres Abellana, Candido Padilla, Florencio Gonzales, Mariano Hernandez, Jacinto Pacaina, Luis Flores, Eugenio Gines, Florencio Cavan, Atilano Lopez, Francisco Llamas, Julio Llorente, Teofisto Cavan, Lucio Herrera, Alejandro Climaco, Justo Cabajar, Alejo Minoza, Hipolito Labra, Catalino Fernandez, Placido Datan, Alipio Barrera, Alejandro Villona, Nicanor Avila, Gervacio Padilla, Luciano Bacayo, Fabian Abellana, Lucas Abellana ug Nicanor Enriquez.
* * *
Nia sang pipila sa gipasanginlang nahilambigit ug nakasaksi sa bangis nga pagpatay ni Leon Kilat sa kadlawon sa Biyernes Santo:
Si Padre Francisco Blanco nga gipasanginlang nitambag ni Capitan Florencio Noel sud sa kumpisalan sa Yglesia de Sta. Catalina de Alexandria sa Carcar nga ang bugtong paagi nga makalingkawas ang mga molupyo sa Carcar sa kabangis sa mga Katsila mao ang pagpatay ni Leon Kilat, Timoteo Barcenilla kansang pinuy-anan maoy gikatulgan ni Leon Kilat, Capitan Kadyo Jaen, Capitan Jacinto Velez, Capitan Simeon Paras ug Apolinario Alcuitas, ang sinaligan ni Leon Kilat nga gitumbok nga nangu sa paghubog ug pagpatay ug paglubong sa patayng lawas ni Leon Kilat.
* * *
- Latest
