Di sa Pilipinas kon dili sa Japan nakaamgo si Atty. Leo Zaragoza sa iyang dakong gugma sa pinulongang Binisaya. Di iyang kadugo nga mga Bisaya kon dili Hapones maoy nakapapugwat niya sa kamakauuwaw sa kakuwang nato og gugma sa atong kaugalingong dila.
Nahitabo ni pila ka tuig ang nilabay dihang gikuyogan ni Zaragoza ang iyang kliyente nga namalit og barko sa Japan. Tanan niyang pagtuon sa abogasiya wa kaandam niya sa pangutana sa Hapones nga nakapuyo sa Sugbo: "Nganong kamong mga Bisaya mauwaw man nga molitok ug mopalambo sa inyong pinulongan?"
* * *
Mao toy nakaaghat ni Zaragoza sa pagtabang ug pagpakabana sa kalihokan sa pagpalambo sa pinulongang Bisaya. Nahimo siyang pangu sa Lubas sa Dagang Bisaya (LUDABI) sa iyang pinuy-anan nga Dakbayan sa Iligan sa amihanang Mindanao.
Apan iyang naamgohan nga nagkahinog nang pangedaron sa mga haligi sa LUDABI ug nagkadako ang kahigayonan nga gawas nga wa nay mga batan-on nga makapuli nila nag-atubang pa gyod ang atong pinulongan sa dako uyamot nga hulga nga lamyon sa ubang pinulongan ug hingpit na nga makalimtan sa umaabot nga kaliwatan.
* * *
Si Zaragoza maoy abogado di lang ni Mayor Celso Regencia sa Iligan kon dili apil na sa Diyosesis sa Iligan ug nahilambigit sa daghan na uyamot nga kontrobersiyal nga mga kaso sa nagkalainlaing bahin sa nasud. Apan nagtuo siyang way makahinumdom niya isip abogado.
Kumbinsidong mas mapuslanon ang iyang matampo sa pagpreserbar sa pinulongang Binisaya, iyang gipasiugdahan ang nasudnong kombensiyon sa LUDABI karong buwana uban ang panghinaot nga marepresentahan ang mga rehiyon sa Kabisay-an ug Mindanao.
* * *
Niduaw siya sa Sugbo aron pagpahinumdom nilang Mayor Tommy Osmeña sa Dakbayan sa Sugbo, Gobernador Junjun Davide ug ubang lokal nga mga opisyal nga kon nilihok sila sa Iligan hinaot nga magpakabana sang mga Sugbuanon nga maoy lumad nga gibinlan sa dila ni Lapu-Lapu ug sa atong katiguwangan.
Sa nakabasa ini nga samang Zaragoza naaghat pagpabuhagay sa ilang gugma sa Binisaya, mangahas ko pagpahibawo nga ang kumbensiyon sa LUDABI ipahigayon karong Abril 29 ug 30 sa Dakbayan sa Iligan. Nisaad si Zaragoza pagpahibawo sa dugang detalye sa kalihokan atol sa tulomanong "Sugbuanon Na Ni!" sa DYAB Abante Pa, Bisaya! matag Dominggo.