EDITORYAL - Unsa ang PHL itandi sa uban

Giilogan sa Japan ug China ang mga imprastrakturang gitinguha sa nasud sa Indonesia nga tukoron sa ilang nasud.  Usa niini ang ilang labing unang high-speed train system nga magkonektar sa Jakarta ngadto sa Bandung (kapin 100 kilometro).

Ang Indonesia nahimutang pipila lamang ka kilometro gikan sa kinatumyang isla sa Pilipinas didto sa Mindanao, gipaabot kining mosunod nga "Asian Trillion Dollar Economy." Dinhi sa Sugbo, makadaghan na gihisgutan ang kabahin sa pagbutang bisan na lang og light rail transit system sama sa naa karon sa Metro Manila. Mas barato kini ug mas hinay modagan itandi sa high-speed train system.

 Apan dako na kini kaayo og matabang sa problema sa trapiko sa Sugbo. Madugang usab kini sa garbo sa mga Sugboanon kay wala kini sa uban gawas sa Manila.

Sama sa mga proyekto dinhi sa ato, adunay mga feasibility studies nga gihimo ang Indonesia sama sa environmental impact, epekto ug bayad sa danyos alang sa mga maigo sa proyekto, energy requirements ug uban pa.  Apan hanoy nila kining naproseso nga way kuskos-balungos.

Gitan-aw man gud sa ilang national ug local officials ang kaayohan para sa ilang nasud ug dili personal nilang interes. Kinaiya nga nakalimtan na sa kadaghanan sa mga anaa sa posisyon karon dinhi sa Pilipinas.  Kuwang ang imprastraktura, mao kini nag-unang negatibong impresyon sa mga langyaw nga investors sa Pilipinas. Gibasol sab kini sa kurapsyon sa gobiyerno ug sa pribadong sektor, political stability, political will sa mga lider sa national ug local levels.

Kun wala niining mga nahisgutang rason, way maapektahang mga molupyo ang mangreklamo sa mga proyekto, way mga kontraktor nga magliguy-ligoy sa mga proyekto, daghang financial institutions ang ganahang mo-invest sa uban pang proyekto.

Ang Indonesia ubos sa pamunoan sa ilang pangulo nga si Pres. Joko Widodo, daw usa karon ka maanyag nga dalaga nga giilogan sa duha ka ambongan ug adunahang ulitawo.  Samtang ang Pilipinas nagpaabot pa nga dunay presidente ug mga opisyal nga moatiman kaniya aron siya malingian sa uban.