Unsay buhaton aron pagbalhin sa pangan sa yuta nga napalit?

Adunay gilatid nga proseso ang atong gobierno kun ikaw magpa-transfer og Titulo sa yuta o pag-transfer sa pangan sa Tax Declaration sa yuta, balay o uban pang building. Ang unang lakang niini mao ang pagbayad og buhis ngadto sa BIR. Unsay mga dokumento nga angayang isumiter ug unsay buhis nga angayang pagabayran niini? Kana nga pangutana ang atong tubagon karon sa atong column.

* * *

Dear Atty. Divine,

Akong dakong pasalamat sa imong column kay at least magiyahan mi kun unsay angay namong buhaton ug makapangutana sab kami kanimo nga way bayad. Ang akong problema may kalabutan sa yuta nga akong napalit niadto pang 2005. Way titulo ang maong yuta apan adunay Tax Declaration. Hangtud karon wa pa nako mabalhin sa akong pangan kay ang akong gisugo kaniadto wa na magpakita ug wa gyud siyay nahimo. Gusto unta nako Attorney nga mabalhin na ang pangan sa maong Tax Declaration ngadto sa akong pangan aron human niini akong aplayan og titulo. Ang akong pangutana Atty kun unsa may akong buhaton aron ma-transfer ang pangan sa maong yuta ngari nako? Kun mag-apply ko og titulo asa man nako ni iprocess? Hinaut imo kong matambagan sa angay nako nga buhaton. — Rico

* * *

Dear Rico,

Aron mabalhin ang pangan sa Tax Declaration sa yuta nga imong napalit, ang una nimong buhaton mao ang pagbayad og Capital Gain Tax ug Documentary Stamp Tax ngadto sa BIR kun diin nahimutang ang yuta. Basi sa atong Tax Code, ang Capital Gain Tax nga imong bayran 6% sa selling price or fair market value whichever is higher ug ang sa Documentary Stamp Tax 1.5% ang imong bayran gikan sa Selling price or fair market value. Ang BIR mangayo og kopya sa Deed of Absolute Sale, Certified True Copy sa Tax Declaration ug Tax Clearance. Human nimo mabayri ang maong taxes mo issue ang BIR og Certificate Authorizing Registration kon CAR. Kun makuha na nimo ang CAR, imong iduso sa City or Municipal Assessor diin mahimutang ang property aron mao kini ang ilang basihan sa pag-transfer sa Tax Declaration ngadto sa imong pangan ug mobayad na sab ka og Transfer Tax. Human sa imong pagbayad sa Transfer Tax molusot na dayon ang bag-ong Tax Declaration ubos sa imong pangan. Aduna kay bayran nga surcharges o penalty sa BIR tungod sa kadugay nimo nga mibayad sa Capital Gain Tax ug Documentary Stamp Tax apan dili sab hinuon ni kaayo dako. Samtang kun mo-apply ka og titulo sa maong property, kun kini usa ka agricultural area, moadto ka sa Community Environment and Natural Resources Office kon CENRO diin mahimutang ang imong property. Usa sa ilang requirements mao ang pagpa-survey sa imong yuta. Adunay mga dokumento nga pangayuon ang CENRO ug mas maayo nga imong pangayuon ang ilang listahan alang niini aron wa kay malimtan sa pag-comply ug dili ka magbalik-balik sa ilang buhatan. Hinaut nga nakatabang ko sa imong problema. —Atty. Divine

Alang sa inyong pangutana, ipadala lang sa Legal Corner sa Banat News or email sa [email protected]