Gibagyo sa pagdayeg

Di’ moabot og napu’ ka mga kinabuhi lang ang nakalas sa pagbuylo sa bagyong Juan sa dakong bahin sa amihanang bahin sa Luzon sa miaging Domingo. Giisip nga super typhoon si Juan tungod sa kusog nga hangin ug dakong uwan nga da’ sa bagyo. Gipanlantaw ang dakong perwisyo nga hatud sa bagyo sa atong nasud sama sa kadaot nga gibilin ni Pepeng ug Ondoy nga nikuso-kuso sa dakong bahin sa Metro Manila . 

Apan human nakontrobersyal ang Pag-asa ug gisabunan ni Presidente Noynoy Aquino ang ahensya dungan sa pag-muntar sa mga mahalon ug high-tech nga kahimanan, panahon na aron mapuno sa pagdayeg ang kaniadto gisaway nga buhatan.

Gikan sa National Disaster Coordinating Council nga napuno sa pagsaway tungod kay magkara-kara lang sa pagtigom ug pagtuki sa mga lakang batok sa kalamidad kun hapit na moabot ang bagyo, karon gibag-o na ang panga’n sa grupo. Ang National Disaster Risk Reduction Management Council aduna na’y paglaom nga hatud sa mga tawo sa panga’n palang daan nga wa’y laing tumong gawas sa pag-menos sa kadaot nga hatud sa usa ka kalamidad. Imposible nga wa’y kadaot nga mahitabo atol sa bagyo tungod kay sa kusog nga hangin ug uwan palang, di’ na maayo ang ibilin niini sa mga maapektuhan nga lugar.

Napuno sa pagdayeg ang nasud labi na sa Amerika tungod sa ubos nga kadaot sa bagyo.   Kun ang kaniadto moabot og gatusan ka mga tawo ang namatay, karon mas gamay nalang. Ang wa’ lang malikayi mao ang kadaot nga hatud sa agrikultura nga niabot og kapin sa usa ka bilyon ka pesos. Nadaot ang mga tanom nga humay ug mais sa dakong bahin sa Luzon human sa pagbunok sa uwan ug paghaguros sa kusog nga hangin. Apan sama sa ubang trahedya, di’ na igsapayan nga ang mga butang og pananom ang madaot, ang labing mahinungdanon nga luwas ug dakong buhi ang tanang sakop sa pamilya.

Kung kaniadto matag unom ka oras ang weather bulletin nga ipagawas sa Pag-asa, karon matag takna aduna na’y weather advisory nga mas komprehensibo. Kung kaniadto magmika lang ang mga lokal nga kagamhanan ug anha na mogimok kung duol na ang bagyo o nikuso-kuso na ang hangin, karon mas andam na ang kagamhanan sa pagtubag kun o galing matagamtaman ang kadaot sa trahedya. Kun kaniadto wa’ mahibawo ang mga residente asa mopasilong ug asa modangop kun mograbe na ang sitwasyon, karon mas nahibawo na ang publiko unsaon sa pagpanalipod sa ilang kaugalingon gikan sa kusog nga bagyo.

Apan kun aduna may angayan nga usbon o palambuon kana mao ang paghatag og advisory sa Dept. of Education ngadto sa mga tinun-an kun aduna bay klase panahon sa pag-isa na signal storm sa usa ka dapit. Ang nahitabo sa kaulohan nga bisan pa kun wa’ mapa-ubos sa signal storm ang usa lugar apan nakasinati na og grabeng pagbaha tungod sa wa’y hunong nga bunok sa uwan.   Gikinahanglan nga plantsahon pag-ayo sa DepEd kung kinsa ang adunay katakos o gahum sa pagpahibawo sa mga estudyante kun adunay klase o wa’.  

Ang labing mahinungdanon nga human nakat-on sa pait nga kasinatian sa kasaysayan sa mga trahedya sama sa bagyo, nakat-on na ang mga Pinoy sa pagpanalipod gikan sa grabeng kadaot nga mahimong mahitabo. Ang dako nalang nga hagit karon, unsaon nga magpabilin sa atong kasing-kasing ang mga lakang nga angayan nga himuon aron di’ na masubli pa ang makalilisang nga epekto sa bagyo. Sa tabang sa mga bag-ong kahimanan, sa abtik nga lakang sa kagamhanan ug wa’y lugak nga pagtabang ug pagpakabana sa katawhan, wa’y kusog nga bagyo nga angay kabalak-an ang mga Pinoy.

Email: [email protected] or [email protected]