Libelo

Sa akong ubos nga panabut anang krimen nga libelo, ang tagsulat nagmantala sa usa ka tawo nga usa ka kriminal, biyoso o depektoso, tinood man o dili; ang pagmantala dunay dautang katuyoan; o malisya; gipasundayag ug gipublikar gyud sa kadaghanan; ug ang biktima ginganlan gyud sa maong pagsulat o pagmantala,” ni Kapitana Meme Flores nga bag-o lang nilili sa librong Revised Penal Code nga iyang gibasa ibabaw sa iyang lamesa sa iyang pag-preside ining barangay conciliation sulod sa session hall sa barangay hall sa baryo Mahabha.

Siya ang Lupon Chairman nga napili sa mga konsehales karong buntaga aron mahusay ang panagbangi tali sa managtiayong Aldwin ug Delia Buaya batok kang Richard Dagoc. Ang mga miyembro sa Lupon sila si Jack Tibon, Nino Perez, Jaime Gimarangan Jr., Abet Yares, Eleanor Manaytay ug Gingging Gonzaga. Nag-alirong sila’g lingkod sa taas nga lamesa taliwala sa session hall.

Bag-ong nagtoon og sulat og sugilanon si Richard. Niapil siya’g tigi sa sinulatay sa usa ka Binisaya nga tabloid sa dakbayan. Wala siya kaangkon og major prize. Apan na-finalist siya ug nakadawat og premyo nga usa ka libo ka pesos. Nabaniog sa ilang baryo ang iyang sugilanon. Mapasegarbohon siyas iyang nasulat. Unya natataw sa managtiayong Aldwin ug Delia nga sila ang kontrabida sa maong sugilanon bisa’g wa sila nganli sa sugilanon. Nipasaka sila’g kiha sa barangay.

“Unsa may imong ikasulti Mr. Dagoc nga gikiha ka mag libelo dinhi sa akong buhatan?” ni Kapitana Mame, human siya basaha atubangan sa tanang nanambong ang sinulat nga reklamo sa managtiayon. Si Richard naglingkod dapit sa kasadpang tumoy sa lamesa. Samtang ang mga kihante, sa silangang tomoy. Nanglab-ok og laway si Richard.

“Una sa tanan ang sugilanon mugna lang na sa imahinasyon sa tagsulat. Dili tinood ang nahitabo diha. Dili sab tinood ang mga tawo o karakter sa sugilanon,” ni Richard. “Unsay di tinood. Nga katataw diha sa sugilanon nga kami imong giigo diha!” nisagbat si Delia. “Asa mang dapita sa sugilanon nga naigo mo?” ni Richard. “Kanang naa diha nga nag-ingon suyaon, nasuya, libakera, laksot og nawong, laksot og kinaiya, nisugo sa bana’g panghagis, isog lang ang bana’g mahubog ug daghan pa!” ni Delia. Gipasagdahan lang una sa Lupon nga magtinubagay ang mga nagbangi. Kay lalis-lalis man lang ug wa man gyud nipataas sa tingog.

“Kun OK ra sa Lupon nga magtinubagay mi, gusto kong mangutana sa mga kihante” ni Richard. “Unsa may imong tomong?” sa Kapitana. “Akong proybahon nga dili tinuod ba ang sugilanon ug dili tinood nga sila naigo” ni Richard. “Sigi pangutana nila. Apan kanang dili insulto nga mga pangutana” sa Kapitana.

“Tinood ba nga suyaon ka?” ni Richard. “Dili” ni Delia. “Tinood ba nga nasuya ka’s imong silingan?” ni Richard. “Dili” ni Delia. “Tinood ba nga libakera ka?” ni Richard. “Dili” ni Delia.”Tinood ba nga bati ka’g nawong?” ni Richard. “Dili” ni Delia. (Kinsa may moangkon ana! Hunahuna sa Kapitana) “Tinuod ba nga bati ka’g kinaiya?” ni Richard. “Dili” ni Delia. “Tinood ba nga dominante ka’s imong bana?’ ni Richard. Nilingi si Delia sa iyang bana. Nimug-ot iyang bana. “Dili” ni Delia. “Tinood bang gisugo nimo imong bana’g panghagis?” ni Richard.

Nitindog og kalit si Aldwin. “Husto na!” niya pa. “Dili na mi motubag og dugang pangutana” dugang niya dayong bira sa iyang kapikas. “Tana tana! Pakauwaw man lang ta’g, kihakiha ining hitaboa. Wa man ta hinganli diha’s sugilanon!” ni Aldwin. “Amo na lang iatras among kiha, Kap” ni Delia. “Salamat sa inyong paggahin og panahon ini” ni Aldwin. Nagdali silang nigawas sa sessin hall. Ginuntan og tan-aw sa Lupon ang managtiayon.

“Ikaw sab Mr. Dagoc, ayaw gamitang modelo sa imong sugilanon imong silingan. Labi nag kontrabida. Pangita’g laing tawo nga tuas layo magpuyo nga way nakaila” maymay sa Kapitana ngadtong Richard. Niduko ang naulahi. Daw nagbasol sa iyang gibuhat. (Kataposan) (Sa magbabasang gusto’g libreng konsulta, dad-a ning pahina sa opisina sa tagsulat. Iatol og Sabado sa buntag)