Per capita income, naapsan na kita sa Vietnam

Magpalain ta. Pahuway una ta sa pandemic. Akong i-share diha kaninyo kining sinuwat ni Andrew J. Masigan sa Philippine Star, nga dili kaayo maayong paminawon. Tiaw mo, economically, naapsan na kuno kita sa Vietnam.

Nagpasabot ba kini nga dinhi dapita sa Southeast Asia, kita maoy kinapobrehan? Nganong pobre man ta nga on maghisgot kitag corruption, giingon nga binilyon man ka pesos ang mawagtang gikan sa atong panudlanan? Tinuod ba ni?

Ania, atong kutluon: “Alas, Vietnam, a backwater communist country just 40 years ago, has overtaken us in terms of per capita income. The Philippine, once the star economy in the ‘50s and ‘60s has fallen behind in the region’s development race and is now only wealthier than Cambodia, Laos and Myanmar.”

Report kini sa International Monetary Fund (IMF) nga matud pa, ang per capita income kuno sa Vietnaman, mosaka ngadto sa $3,500 by year end, samtang ang sa Pilipinas miungot sa $3,380. Ang nakapausbaw sa ilang ekonomiya, mao ang ilang pag-adopt sa ilang Doi Moi policies niadtong tuig 1986.

Unsa man ni? Di ba nato ma-apply dinhi sa atong nasud? “Doi Moi policies concist of reform meant to transform Vietman to a market driven, socialist economy.”

Sulod sa 33 ka tuig, ang average rate sa ekonomiya sa Vietman misaka og 6.5 percent. Samtang ang Pilipinas kansang ekonomiya was 12 percent larger than Vietman 33 years ago, karon, mi-average lang ikita og 4.6 percent (compared to Vietnam’s 6.5%).

Nganong ni-lag behind man kita sa Vietman in terms of economic growth? Tubag ni masigan: “If I were to put a finger on the main culprit, it boils down to the Philippines’ failure to industrialize.”

Tinuod. Nagpabilin kitang consumer country, buying country. Importing country. Nagpabilin kitang nagpamalit sa mga produkto gikan sa ubang kanasuran. Bulk sa atong resources, atua paingon sa mga manufacturing countries.

Kon na-industrialized pa unta ang atong agricultural production, dili unya kita magsalig sa Vietman sa supply sa bugas humay. Imagine, usa man kita ka agricultural country, tabunok ang atong kayutaan ug kadagatan, nganong dili man kita ma-rice sufficient?

Dugang ni Masigan: “See, Vietman pursued industrialization by attracting foreign capital, by building its manufacturing competencies and by exporting its way to prosperity. Vietnam’s government was so astute that it created the right conditions for foreign investors to thrive.”

So, industrialization, by attracting foreign capital. Di ba ta kamao ini? Nganong dili man kita maka-attract sa mga langyaw’ng magpapatigayon? Unsaon man nato sila pagdasig nga mobubo sa lang capital dinhi sa atong nasud?

Ang pag-attract sa mga foreign investor, matud ni Masigan: “Would include a competitive tax structure, less bureaucratic red tape, stable government policies, less corruption and the development of upstream and downstream supply chains.”

So, there you are, na-mention gyud ni Masigan and bureaucratic red tape ug corruption, pipila sa mga hinungdan nga nakapa-discouraged sa mga langyaw’ng capital pagsulod sa atong nasud.

Gani, locally, mo-apply ka’g business permit bsian kon magtukod ka’g carenderia, grabe and red tape, di ba?

Ato ning padayunon sa sunod natong mga lindog.