Nagnihit kanunay ang suplay sa bugas gikan sa mga umahan dinhi sa Pilipinas, kini tungod kay dakong porsiyento sa kaniadto mga umahan ang natabunan na karon ug gihimo nang mga kabalayan sa mga tawo ug sa mga dagkong real- estate developers.
Dili lang ang mga dangan, katalagman ug kakuwang sa puhonan ang rason kondili kani gyung pagbaligya sa mga kabus nga mag-uuma sa ilang mga umahan ngadto sa mga adunahang negosyante.
Maayo kining gipagawas nga Executive Order 75 nga gipirmahan ni Pres. Duterte niadtong Pebrero 15 ang land conversion diin ang tanang mga yutang iya sa gobiyerno nga mahimong matamnan ihatag ngadto sa mga benepisaryo sa reporma sa yuta.
Base sa 1987 Constitution, palisiya na sa estado nga mohimo og makatarunganong pagpangapud-apod sa tanang mga yutang mahimong himuong umahan pinasubay sa balaod ug limitasyon nga gitugot sa kongreso.
Ubos sa Republic Act 6657, tanang mga yuta nga gipanag-iya sa gobiyerno nga magamit sa agrikultura sakop kini sa Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) ug kinahanglan untang ipanghatag sa Department of Agrarian Reform (DAR) ngadto sa mga benepisaryo.
Dugay na kaayo kining balaora apan hangtud karon wala pa kini buhata sa DAR. Maayo unta og dili lang kini kutob sa papel ang mando sa presidente ug ning higayona seryusohon na sa DAR ang ilang trabaho.
Kinahanglan sab nga kadto ra gyung tinud-anay nga benepisaryo maoy makadawat niini ug dili mga dagkong hasyendero.
Ug dili lang unta kutob lang dinhi ang tabang sa DA kondili tabangan gihapon ang mga mag-uuma nga makaani og dako sa ilang umahan.
Dako unya kini og matabang sa ekonomiya sa nasud tungod kay hasta kadtong mga kabus may gahom nang makasalmot sa ekonomikanhong kalihokan pinaagi sa ilang kinitaan sa umahan.
Masiguro na sab ang seguridad sa pagkaon sa Pilipinas ug di na kinahanglan pang mag-import gikan sa gawas sama sa bugas, asukar, harina, ug uban pa.