Kun mapasar sa Kongreso ang balaudnon ug pirmahan ni Presidente Noynoy Aquino, di na kapahamtangan sa Bureau of Internal Revenue (BIR) og buhis ang mga bonus ug ubang benepisyo sa mga anak sa singot. Makalikay na sa buhis ang 13th month pay, Christmas bonus ug ubang cash incentive nga P70,000 paubos sa mga kawani sa gobyerno ug pribadong mga kompaniya.
Gi-aprobahan na sa House of Representatives sa ikatulo ug kataposang pagbasa ang balaudnon nga mopausbaw sa exemption sa buhis sa bonuses nga gitakda sa P30,000. May igo pang lugway ang mga senador pagpasar sa ilang kaugalingong bersiyon sa balaudnon sa di pang Pasko karong tuiga.
* * *
Way sukaranan ang tiyabaw nilang Finance Secretary Cesar Purisima ug Commissioner Kim Henares sa Bureau of Internal Revenue (BIR) nga maalkanse ang nasudnong panudlanan og hangtod sa P60 bilyones kun dasonan sa Malakanyang ang balaudnon. Ang kuwentada sa mga kongresista nitino nga P1.5 bilyones ra ang maiban sa koleksiyon sa income taxes.
Gawas pa, ang bisan unsang maiban sa koleksiyon sa nasudnong gobyerno madugang sa kita sa mga mamumuo. Ug ang bisan unsang madugang sa ilang kinitaan, di nila tagoan sa unlan ni ilubong sa yuta. Kun dili ilang ipamalit sa ubang batakang mga panginahanglan. Nga nahikaw sa ilang pamilya tungod sa kataas sa buhis nga gipahamtang sa gobyerno sa daginuton nang daan nilang inadlaw’ng kinitaan.
* * *
Sa ato pa, ang bisan unsang maiban sa koleksiyon sa income taxes kahulipan sa uminto sa koleksiyon sa expanded value added tax (Evat) nga gipahamtang sa matag pinalitay ug ubang mga transaksiyon. Mas dako pa gani ang bugti nga makuha sa gobyerno tungod sa pagbaskog sa nasudnong ekonomiya tungod sa mas taas nga purchasing power sa mga anak sa singot, nga maoy kinabag-an sa mga konsumidor.
Hinaot nga silang Henares, Purisima ug kaubanan mosuway paglantaw lapas sa tumoy sa ilang ilong. Napamatud-an sa ubang kanasuran nga mas modako ang kita kun ibanan, di pun-an, ang buluhisan.
* * *
Laing alas sa kampanya paglaslas sa income tax gikan sa 32%, nga maoy gikolekta sa BIR karon, ngadto sa 25% kun maaprobahan ang balaudnon: Mao ni ang ang-ang sa income tax sa atong silingang mga nasud sa Southeast Asia. Nga pulos na nangandam sa hingpit nga paghiusa sa mga ekonomiya sa Asean sugod sa sunod tuig, 2015.
Laing ebidensiya nga momatuod giunsa pagdaug-daog sa BIR sa kabos nga mga mamumuo, nga sayon kaayong bunalan kay gibuhisan nang daan sa di pa kadawat sa ilang mga suholan ug benepisyo: 16% ra sila sa 20 milyones ka rehistradong mga magbubuhis sa Pilipinas; apan sila ang nakatampo sa 85% sa kinatibuk-ang buhis nga nakolekta sa nasudnong gobyerno.
* * *