CEBU, Philippines - Biyernes tungang gabii, duha ka mga batan-ong lalaki nga pasahero sa jeep pasaheroan padung sa Colon ang nakakawat sa atensyon sa ubang pasahero.
Sikit kaayo ang duha, ug ang usa nga nasuot body fit nga sando migakos sa kaubang lalaki samtang sila nagsige og tabi hangtud nga nalabyan ang dalan Gorordo, Escario ug sa Osmeña Boulevard.
Ilaha kining gibuhat bisan sa atubangan sa daghang mga tawo nga niisa ang mga kilay nga nagtan-aw kanila. Wala sila manumbaling sa mga natan-aw.
Wa sila nag-inusara
“We both have high respect to same sex couples who go out in the open, who are not ashamed or afraid of the judgmental society. We admire these kinds of people,” matud pa sa usa ka law student nga si Carlo, 22, usa ka bisexual.
Si Carlo adunay karelasyon sud na sa tulo ka tuig, siya si Orlando, 23, usa usab ka bisexual. Ang duha kinsa nagdumili paghingalan sa ilang tinuod nga pangalan, bukas kaayo ug wala ikauwaw ang ilang relasyon gikan sa ilang mga pamilya ug kahigalaan.
Matud pa nila, sila ang hinungdan nganong maisugon nilang gipakita sa publiko ang ilang pagbati sa usa’g-usa. Si Werly Jumao-as, usa ka accounts officer, miangkon usab nga wala nila tagoa sa iyang relasyon sa usa ka lakin-on o tomboy nga kapuyo nga si Carmel Gabronino sulod na sa kapin lima ka tuig. Matud pa ni Jumao-as, kinahanglang dili tago-tagoon ang gugma, gani gusto nilang duha nga modaghan pa ang mga same-sex couples nga mopagawas sa ilang tinud-anay nga pagbati aron sila mahimong gawasnon.
Si Gabronino miingon nga dili niya gustong pugngan ang iyang kalipay hinuon miangkon siya nga daghan gihapon kaayo ang manaway o mo-discriminate kanila apan iyaha na lang gipatas-an pa ang pailob kay matud pa niya sila mga ‘mabaw og salabotan.’
“I usually do not care. I personally refuse to get affected. We are loved, supported and accepted by people who matters. And that's what matters,” matud pang Werly.
Way labot relihiyon
Ang LGBT couples nga sila si Carlo ug Orlando, Werly ug Carmel nga wala ikauwaw ang ilang sitwasyon wala usab mabalaka sa kung unsay ikasulti kanila sa mayoriyang Katoliko dinhi sa Sugbo. Matud pang Werly, nagtuo siya nga dili buot sa Ginoo nga magpuyo siya sa kasakit. Ug sama sa ubang mga paresan nagtuo siyang way pili ang Ginoo kun ang kalipay na maoy hisgutan.
“Whether they like it or not, they can't do anything about it. People nowadays are starting to realize that "love knows no gender" is actually true,” matud pa usab ni Carmel.
Samtang si Carlo, kinsa miangkon nga di na hinimba nagkanayon: “I have long given up on the bigoted teachings of the Church. I just do what I do. My moral compass is my faith and for as long as I do not harm others, I'm good.”
Gidawat na ba sila sa katilingban?
Si Magdalena Robinson, usa ka transwoman nga maoy nangulo karon sa tulo ka tuig nang Cebu United Rainbow LGBTI Sector (CURLS), mihulagway sa Sugbo nga bukas kanilang mga LGBT.
Matud niya makita kini pinaagi sa mga local nga mga palisiya ug ordinansa batok sa deskriminasyon kanilang mga LGBT sama sa bag-ohay lang pagpasar sa LGBT Code of Mandaue City sa mga tawong adunay “diverse sexual orientation,” “gender identity and expression.”
Miangkon siya nga bisan tuod aduna na niini, nagpabiling dakong hagit kanila ang pagpatuman unya sa maong mga palisiya.
Giangkon usab ni Robinson nga sa pagkakaron, mas dawaton ang babaye ug lalaki nga relasyon bisan dinhi sa Sugbo tungod kay aduna pa gihapoy mobiay-biay kanila. “The [LGBT] relationships are not deemed illegal; thus, they endure all the challenges of their love,” dugang pa niya.
Samtang si Bisdak Pride, Executive Director Roxanne Omega-Doron mihulagway nga talagsaon kaayo ang dayag nga pagpakita sa duha ka mga batan-ong lalaki diha sa jeep pasaheroan.
Sama ni Robinson, gidasonan ni Omega-Doron ang paborableng pagtagad ngadto sa relasyon sa usa ka babaye ug lalaki kun itandi sa same-sex couples diha sa publiko o bisan na sa pribado.
Nabantayan usab ni Omega-Doron nga aduna nay mga gitawag karon nga “pink” market apan kun tan-awon ang mga produkto makita gihapon nga para lang kini sa lalaki o sa babaye.
Gihimo niyang sanglitanan ang pagsaulog karon sa Valentine’s Day: “For example Valentine's cards sold in the market often reflects heterosexual couples, the love between a man and a woman.”
Hinuon iyang nakita nga tungod sa nagka-modernong panahon mas modaghan pa unya ang mga same-sex couples nga mogawas.
“The sharing of experiences, stand, perspectives and viewpoint became so fast that we tend to copy the theories and practices of the first world and apply to our local condition, a backward, pre-industrial, agrarian country,” dugang pagpasabot ni Omega-Doron.
Same-sex marriage?
Aduna karoy nag-ung-ong nga petisyon sa Korte Suprema nga nag-awhag pagtangtang sa duha ka mga probisyon sa Family Code nga nag-limit sa kaminyoon tali sa usa lamang ka lalaki ug babaye.
Ang petitioner nga si Atty. Jesus Nicardo Falcis III nakaduso na sa iyang tubag sa mga argumentong giduso sa mga konserbatibong mga abogado. Ang Solicitor General nihangyo pa og dugang panahon una kini mopagawas og komento bahin sa petisyon.
Si Falcis namahayag nga ang pagbutang og limitasyon nga ang lalaki ug babaye ra gyud ang mahimong magpakasal, paglapas kini sa katungod sa mga LGBTs nga nalatid sa Sec. 3(1), Art. XV sa Konstitusyon nga nag-ingon: “The right of spouses to found a family in accordance with their religious convictions and the demands of responsible parenthood.”
“It doesn't matter if people are ready for it or not. The Constitution protects the rights of people especially minorities whether or not the majority are ready or accepting,” pasabot pang Falcis.
Sila si Carlo ug Orlando malaumon nga pinaagi sa paglegalisar sa same sex marriage ma-protihian usab sila sama sa ubang mga magtiayon.
“We know of some gay couples who don't believe in marriage and that's fine because there are also hetero couples who don't believe in marriage. Well, our point is: marriage should be an option for any kind of couple,” matud pang Carlo.
Samtang si Carmel nisuporta sa nga himuong legal ang same-sex marriage si Werly miingon nga di na kinahanglan basta mag-inunongay silang duha. Matud niya ang kasal usa lang ka tradisyon, sa pagkakaron wa na siya kaayo motuo og tradisyon.
Hinuon gidayeg ni Omega-Doron ang mga kalamboan karon sa Mandaue ug Cebu City nga naghatag og patagad sa mga yangungo sa LGBT community ug ang nag-ung-ong karong petisyon sa Korte Suprema. Apan matud niya taas pa kaayo ang latason una pa hingpit nga madawat sa katilingban. Matud niya kinahanglan og suporta ilabi na sa kababayen-an ug dili lang sa LGBTs ang maong damgo.
“The movement for genuine gender equality will determine the status of what we are fighting and advocating for. A movement will never move if those who espoused or supported it are not united in understanding the social and historical conditions of violence towards the LGBT community,” palawom nga pamahayag ni Omega-Doron.
[Si King Anthony Yap Perez usa ka Mass Communication graduate sa University of the Philippines-Cebu. Kanhi broadcast journalist, ug youth ug LGBT rights advocate. Kasamtangan siyang nagtrabaho isip marketing copywriter ug nagtungha sa iyang Juris Doctor degree. (BANAT NEWS)