EDITORYAL - Bukas nga kagamhanan

Importante kaayo sa usa ka gobiyerno nga bukas kanunay sa ginsakupan niini. Bukas dili lang paghatag sa serbisyong gikinahanglan sa mga tawo, kon dili, bukas usab mohatag sa mga kasayUran ug impormasyon nga may labot ang lungsod.

Ang Freedom Of Information (FOI) usa sa mga rekisitos alang sa usa ka ‘transparent’ nga gobiyerno. Karon adunay mga nagkalain-laing bersyon nga tukionon diha sa Kongreso bahin niini.

Way presidente nga nipursiger pagpasar niini hangtod nga natapos na lang ang ilang mga termino, nagtipun-og lang sa Kongreso ang mga balaudnong para niini, apan wa gyud kini napasar.

Siguro, daghang magbabalaod kaniadto nga may anomaliya, adunay mga gipangawkaw o nagplano pa nga mangawkaw sa pundo sa ilang mga ‘pork barrel’. Nahadlok sila kun maka-access na ang publiko, ilabi na ang makuti-kutihong media ug mangasakpan sila.

Apan lahi si Presidente Rodrigo Duterte, nipagawas dayon siya sa Executive Order No. 2 nga matawag nga usa ka FOI para sa executive branch. Nagpasabot kini nga apil niini ang mga local executives kay sakop man sila sa DILG nga ubos sa gabinete sa presidente. Maihap nalang sa tudlo ang mga nasud nga walay FOI, gani ang mga nasud sama sa UK, US ug ubang mga nasud sa Uropa ug dinhi sa Southeast Asia aduna niini. Ang ilang katawhan makalili, makakuha ug makatuon sa mga transaksyon, programa, ug uban pa nga gipanghimo sa ilang tagsatagsa ka mga gobiyerno.

Pinaagi usab niini maglisod gyud ang mga kurakot nga mga opisyal pagbulsa sa kuwarta sa katawhan. Sa laktod maayo gyud ang tumong sa FOI.

Apan kun mapasar na gani ang FOI, dili unta kini pulos na lang listahan sa mga ‘exceptions’ o kadtong dili puwedeng ibutyag sa publiko kay mawala ang kapuslanan niini. Dili pud unta abusaran sa mga mapahimuslanon aron gamiton pagdaot sa ilang mga kontra ang FOI. Gamiton lang unta kini alang sa kaayohan sa katawhan.