Good manners

Karong adlawa, hisgotan nako ang mga maayong pamatasan aron nga magiyahan kadtong mga tawo gusto nga respitohan sila kanunay sa katawhan.

Una, kon manghuwam ka gani’g kuwarta gikan sa imong amigo, o kaila, bayari gyud bisan og wala ka gipaningil sa imong gihuwaman kay anha diha makita kon unsa ka nga pagkatawo.

Apil nga iuli nimo ang mga ballpen nga imong huwaman, ilabi na kon moanha ka sa mga opisina sa gobiyerno.

Unya, kon duna kay gitawag sa telepono, unya wa ka tubaga ayaw na pagsigehe’g tawag ug hunahunaa lang nga basin og duna siya’y mahinungdanon nga gibuhat.

Pananglit, dunay mangimbitar nimo og “lunch” o “dinner” ba sa usa ka kan-anan, ayaw pag-order sa mga mahalong pagkaon, mas nindot nga ang nag-imbitar maoy pagbut-an nimo unsay iyang orderon.

Unya, ayaw pangutana sama sa “Nganong wa pa man kay balay? Nganong wa pa man ka maminyo? Nganong wa ka mopalit og sakyanan?”

Pananglit ikaw ug ang imong amigo manakay og taxi, unya siya ang mobayad sa plite, paninguhaa nga sa sunod, ikaw na usab ang mobayad.

Respitohi ang opinyon sa ubang tawo kabahin sa mga isyu, ayaw siya lantugia, kay ang tanang tawo dili managsama og pagtan-aw sa usa ka isyu.

Kon makigsulti ka ka, ayaw pakganga ang tawo nga nagsulti pa, pahumana sila sa pagsulti, ug kon gusto gyud nimo nga mosagbat, himoa kini nga dili siya masilo.

Dia pay lain, pananglit mangomedya ka, unya ang imong gikomedyahan mora’g wa mahimuot, hunonga na, ug ayaw kini himoa pag-usab kaniya.

Ayaw kauwaw sa pagpasalamat kon may motabang nimo, unya kon makahimo siya og maayo, dayga siya sa publiko apan kon imo siyang sawayon, himoa kini sa sekretong paagi. Kon may higala ka nga ikahimamat, unya tan-aw nimo ingon sa miniwang siya, ayaw deritsoa pag-ingon nga “nganong miniwang ka?” mas bentaha kon imong ingnon, mas angayan ka karon nga miniwang ka.

Diay lain ay, pananglit dunay amigo nimo nga mopakita og picture diha sa iyang cellphone, kana ra’y tan-awa, ayaw na i-swipe sa tuo ug wala, kay basin dunay picture nga makapauwaw niya.

Ingna lang nga “I hope nga okay ka ra ha?” kon may moingon nimo nga moadto siya sa doktor.

Ayaw sila patug-ana kon unsay ilang sakit kay dunay tawo nga dili gusto nga ipanabi ang ilang mga balatian.

Kon may makigsulti nimo, tutoki ug ayaw pagsige’g tutok sa imong cellphone samtang nag-estorya siya kay wa kay maayong pamatasan niana.

Lain pa gyud, kon may kaila ka nga dugay na nimong wa ikakita, ayaw sila pangutana kon pila nay ilang sweldo ug edad kay basin dili sila gusto motug-an.