Gisolo ang abot sa inherited property

Dear Atty. Divine,

Duna ko’y pangutana labot sa property nga na-inherit gikan sa among ginikanan. Titulado ang yuta ug nakapangalan sa among mama ug ang katunga sa iyang igsuon. Ang gidak-on sa yuta sa bukid 17,000 square meters  nga dunay mga tanom nga lubi, samtang sa lungsod, 400 square meters ug gipuy-an sa mga anak sa igsuon sa among inahan. Kaniadto ra nga wa’y klaro nga bahin si mama sa abot sa maong yuta ug karon gusto na unta namo nga makuha ang share sa among inahan kay wa gyud mi katilaw sa abot sa maong property. Gusto nilang paliton og P35 mil ang share ni mama sa bukid, ug P35 mil sab sa lungsod.

Kon dili kuno namo ibaligya nila, then tungaon na lang ang property ug ang share sa among mama ilang kuhaan og 1/4 bayad tungod sa ilang pag-atiman sa property ug wa na kuno mi share sa yuta sa lungsod.      Makatarunganon ba ning ilang presyo nga gihatag sa amoa? Pwede ba namo makuha ang share sulod sa milabay’ng 30 ka tuig?  —  Gregorio

Dear Gregorio,

Kon ang property nakapangalan sa inyong mama ug sa iyang igsuon, dapat tungaon kini or bahinon in equal share kon maka-decide mo sa pagkuha na sa share sa inyong mama. Kanang ilang gitanyag nga presyo mora og ubos ra man sab kaayo na ug kon seryuso gyud sila nga mopalit dapat ibasi kon pila’y market value sa area ug kamo ang magbuot sa presyo kay kamo man ang seller. Kon dili mo magkasinabot sa presyo, then inyong ibaligya og lain ang share sa inyong mama ug dapat katunga sa yuta sa bukid ug katunga sa yuta sa lungsod ang inyong makuha.

Wa sila’y katungod nga mo-demand og bayad sa ilang pag-atiman sa property kay sila man ang nagpahimus niini ug dapat gani kamo ang maningil sa income sa property.

Ang maayo ninyong buhaton mao ang pagpasaka og reklamo sa barangay og mo-demand mo sa inyong share ug inyong ipatunga ang property. Mo-demand sab ka og accounting sa kita sa property sulod sa 30 ka tuig ug inyong pangayuon ang inyong share. Kon dili mo ma-settle sa barangay, then modangop mo sa korte alang sa Judicial Partition of Property ug ang korte na ang mo-decide niini. –Atty Divine